Poprawa wyników w nauce oraz bezpieczeństwa w szkołach

Edukacja szkolna może odegrać kluczową rolę w propagowaniu otwartego, sprawiedliwszego oraz zamożniejszego społeczeństwa i gospodarki. Pomaga ona dzieciom i młodzieży rozwijać wiedzę, umiejętności i postawy niezbędne do tego, by nauczyć się odpowiedzialności, wyrabiać sobie siłę charakteru, angażować się w życie społeczne oraz by spełniać się w życiu osobistym i zawodowym.

Cele te można osiągnąć tylko wtedy, gdy systemy edukacyjne są naprawdę sprawiedliwe i włączające. Muszą one gwarantować, że wszyscy uczący się będą mieli możliwość wykorzystania swojego potencjału, niezależnie od uwarunkowań osobistych, rodzinnych, kulturowych i społeczno-ekonomicznych. Obecnie jednak nie wszyscy młodzi ludzie w Europie mogą w takim samym stopniu odnosić korzyści z edukacji.

Obecne wyzwania

W Unii Europejskiej (UE) istnieją poważne wyzwania utrudniające postęp edukacyjny:

• Niedobór umiejętności podstawowych: 30 proc. piętnastolatków nie posiada wystarczających kompetencji w zakresie matematyki, a co czwarty osiąga słabe wyniki w czytaniu lub naukach przyrodniczych (badanie PISA przeprowadzone przez OECD, 2022)
• Przerywanie nauki przedwcześnie: około 3,1 mln młodych ludzi w UE nie ukończyło kształcenia (Eurostat, 2022 r.)
• Bezpieczeństwo w szkole: Co dziesiąty uczeń twierdzi, że nie czuje się w szkole bezpiecznie, a 20 proc. uczniów zgłosiło, że są nękani co najmniej kilka razy w miesiącu

Pochodzenie społeczno-ekonomiczne i kulturowe nadal ma duży wpływ na wyniki kształcenia. Dzieci z trudnych środowisk osiągają średnio gorsze wyniki niż dzieci ze środowisk bardziej uprzywilejowanych. Oprócz tego powszechnymi zjawiskami są nękanie i cyberprzemoc, co sprawia, że uczniowie coraz gorzej czują się w szkole, i ma negatywny wpływ zarówno na rozwój, jak i osiągnięcia edukacyjne.

Możliwe, że pandemia COVID-19 przyczyniła się do pogorszenia wyników w nauce, jakie odnotowano w latach 2018–2022. Wyzwania stały się niewątpliwie jeszcze bardziej widoczne i pilne.

Więcej informacji

Zalecenie Rady „Drogi do sukcesów w szkole”

Zalecenie Rady „Drogi do sukcesów w szkole” przyjęte w 2022 r. stanowi odpowiedź na te wyzwania.

Kluczowe zalecenia dla krajów członkowskich:

• Podejście systemowe: należy zająć się równocześnie problemem niezadowalających wyników w zakresie umiejętności podstawowych oraz wczesnym kończeniem nauki, podjąć działania na rzecz bezpieczeństwa uczniów i nauczycieli, zapobiegać nękaniu i dbać o pozytywną atmosferę w szkole.
• Strategie zintegrowane i całościowe: należy opracować lub udoskonalić strategie obejmujące środki zapobiegawcze, interwencyjne i kompensacyjne (z naciskiem na działania zapobiegawcze) na wszystkich poziomach edukacji szkolnej.
• Skupienie na grupach ryzyka: oprócz działań ogólnych należy zapewnić ukierunkowane i zindywidualizowane wsparcie, w warunkach sprzyjających włączeniu społecznemu, uczniom potrzebującym dodatkowej pomocy.
• Gromadzenie danych: należy opracować lub udoskonalić systemy gromadzenia i monitorowania danych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym.

Podejście systemowe: jak wprowadzić zmiany

W zaleceniu zaproponowano ramy polityki, które określają podejście systemowe mające doprowadzić do poprawy wyników w szkole. Ramy te zapewniają wytyczne dla polityków i osób zawodowo zajmujących się edukacją. Opisane tam zostały:

• warunki skutecznego działania
• najważniejsze metody, które należy propagować na poziomie szkolnym, lokalnym, regionalnym i krajowym
• konkretne działania mające na celu wspieranie kierownictwa szkół, nauczycieli, instruktorów i innych pracowników dydaktycznych.

Dalsze działania i powiązane inicjatywy

Grupa robocza

Komisja wspiera wdrażanie zalecenia poprzez wzajemne uczenie się, współpracę oraz wymianę informacji i doświadczeń między krajami UE, zainteresowanymi stronami i krajami partnerskimi. Utworzyła też specjalną podgrupę zajmującą się tym tematem w ramach grupy roboczej ds. szkół.

Fundusze

Działania i inicjatywy związane z zaleceniem są finansowane w ramach programu Erasmus+. 

Wytyczne

Komisja i kraje UE współpracują przy opracowywaniu materiałów dotyczących poprawy wyników w nauce u wszystkich uczniów. Te materiały są rozpowszechniane za pośrednictwem europejskiej platformy edukacji szkolnej i dostępnego na niej zestawu narzędzi na rzecz włączenia społecznego i dobrostanu w szkole.

Dobrostan w szkole

Od marca 2023 r. grupa ekspertów pracuje nad wytycznymi dla polityków i szkół, aby pomóc im w propagowaniu systemowego podejścia do zdrowia fizycznego i psychicznego w szkole.

Badania

Trwające projekty badawcze w ramach programu „Horyzont Europa” wspierają wdrażanie zalecenia Rady.