Skip to main content

European Education Area

Quality education and training for all

Wczesne kończenie nauki

Na czym polega problem?

Wczesne kończenie nauki wiąże się z bezrobociem, wykluczeniem społecznym, ubóstwem i słabą kondycją zdrowotną. Młode osoby przedwcześnie przerywają kształcenie i szkolenie z wielu powodów. Są to: problemy osobiste lub rodzinne, trudności z nauką oraz niepewne warunki społeczno-ekonomiczne. Inne istotne czynniki to sposób funkcjonowania systemu edukacji, atmosfera w szkole i relacje nauczyciel-uczeń.

Ponieważ powody, dla których dzieci nie są w stanie ukończyć szkoły średniej, są często złożone i powiązane ze sobą, strategie służące ograniczeniu zjawiska wczesnego kończenia nauki muszą dotyczyć wielu różnych kwestii oraz łączyć politykę edukacyjną i społeczną, a także obejmować swoim zakresem pracę z młodzieżą oraz aspekty związane ze zdrowiem. Niektóre z tych wyzwań przedstawiono na infografice opracowanej przez Komisję.

Co udało się osiągnąć do tej pory?

  • Kraje UE zobowiązały się do ograniczenia do 2020 r. średniej liczby osób wcześnie kończących naukę do poziomu poniżej 10 proc. W corocznym Monitorze Kształcenia i Szkolenia podaje się dane dotyczące zjawiska wczesnego kończenia nauki w UE i we wszystkich jej państwach członkowskich oraz przedstawia analizę tego zjawiska.
  • Ministrowie edukacji w UE przyjęli zalecenie Rady w sprawie polityk na rzecz ograniczania zjawiska wczesnego kończenia nauki, w którym określono ramy spójnej, kompleksowej i opartej na dowodach polityki. Postanowili, że będą współpracować i dzielić się najlepszymi praktykami oraz wiedzą w tym zakresie.
  • Grupa robocza ds. zjawiska wczesnego kończenia nauki przeanalizowała przykłady dobrych praktyk w Europie i wymieniła doświadczenia w dziedzinie ograniczania zjawiska wczesnego kończenia nauki. W sprawozdaniu końcowym zawarto 12 kluczowych wniosków skierowanych do decydentów i związane z tymi wnioskami praktyczne narzędzia w postaci listy kontrolnej. W załączniku do tego dokumentu przedstawiono również przykłady najlepszych praktyk z kilku krajów UE.
  • Komisja zorganizowała konferencję poświęconą strategiom politycznym mającym na celu ograniczenie tego zjawiska. Rok później dokonano przeglądu polityki w ośmiu krajach UE.
  • Grupa robocza ds. polityki oświatowej sformułowała przesłania polityki określające kluczowe warunki wdrożenia całościowego podejścia szkoły w zakresie przeciwdziałania zjawisku wczesnego kończenia nauki oraz opracowała dostępny online europejski przybornik dla szkół.
  • Rada przyjęła również konkluzje w sprawie ograniczania zjawiska wczesnego kończenia nauki i sprzyjania sukcesom szkolnym.

Komisja Europejska opublikowała ocenę skuteczności strategii i praktyk, które zostały opracowane od 2011 r. na szczeblu unijnym i krajowym w celu rozwiązania problemu wczesnego kończenia nauki w 37 państwach europejskich.

Z analizy wynika, że wpływ instrumentów polityki unijnej jest w objętych badaniem krajach w dużej mierze pozytywny. Odsetek osób wcześnie kończących naukę spadł w całej Europie średnio z 13,4 proc. w 2011 r. do 10,2 proc. w 2019 r.

Nadal istnieją jednak znaczne różnice między krajami i poszczególnymi grupami demograficznymi – osoby pochodzące ze środowisk migrantów, młodzi mężczyźni i mieszkańcy obszarów wiejskich częściej rezygnują z nauki, zanim osiągną wiek, w którym kończy się obowiązek szkolny.

W związku z tym konieczne jest podejmowanie dalszych działań ograniczających te złożone i zmieniające się trendy. W badaniu porównano ze sobą wybrane dobre praktyki na szczeblu krajowym i przedstawiono szereg zaleceń na potrzeby przyszłego rozwoju polityki w tej dziedzinie. Więcej informacji można znaleźć w streszczeniu badania i w przygotowanym przez platformę „School Education Gateway” nagraniu wideo na temat wczesnego kończenia nauki.

Inicjatywa „Drogi do sukcesów w szkole”

W komunikacie w sprawie utworzenia europejskiego obszaru edukacji do 2025 r. Komisja zapowiedziała nową inicjatywę „Drogi do sukcesów w szkole”. Inicjatywa pomoże wszystkim uczniom opanować umiejętności podstawowe w wymaganym stopniu.

Jej cel jest potrójny:

  • zapewnienie wszystkim uczniom szansy opanowania umiejętności podstawowych na określonym poziomie
  • ograniczenie do minimum liczby młodych ludzi, którzy kończą naukę, zanim zdążyli uzyskać wykształcenie średnie II stopnia
  • zadbanie o dobrostan uczniów w szkole.

Wiosną 2021 r. odbędą się otwarte konsultacje publiczne, które będą służyć poznaniu opinii respondentów na temat inicjatywy „Drogi do sukcesów w szkole”. 

Europejski przybornik dla szkół

Europejski przybornik dla szkół oferuje decydentom i osobom zawodowo zajmującym się problemem wczesnego kończenia nauki wiele środków i praktycznych przykładów skutecznych praktyk na rzecz wspierania sukcesów w dziedzinie kształcenia i zapobiegania wczesnemu kończeniu nauki.

Przybornik dla szkół pogrupowano w pięć obszarów tematycznych będących kluczowymi warunkami dla całościowego podejścia szkoły w zakresie przeciwdziałania przedwczesnemu kończeniu nauki. Każdy obszar został w Europejskim przyborniku dla szkół szerzej omówiony i uzupełniony praktycznymi przykładami i działaniami. Więcej informacji na temat Europejskiego przybornika dla szkół znajduje się w broszurze informacyjnej.