Γιατί είναι σημαντική η σχολική επιτυχία;
Η σχολική εκπαίδευση διαδραματίζει καίριο ρόλο στην προώθηση κοινωνιών που είναι συμπεριληπτικές, δικαιότερες και πιο ευημερούσες, βοηθώντας όλα τα παιδιά και τους νέους να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους.
Συμβάλλει επίσης στην ανάπτυξη των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των συμπεριφορών που απαιτούνται για να προοδεύσουν στη ζωή και να γίνουν ενεργά, υπεύθυνα, ανθεκτικά και δραστήρια άτομα τα οποία συνεχίζουν να μαθαίνουν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Η εξασφάλιση της πρόσβασης όλων σε ποιοτική και συμπεριληπτική εκπαίδευση και ο εφοδιασμός των παιδιών και των νέων με τις ικανότητες που χρειάζονται στη ζωή τους συμβάλλει στην ισότητα των κοινωνιών και καθιστά τις οικονομίες πιο ευημερούσες.
Η απόκτηση τωνβασικών δεξιοτήτων(ανάγνωση, μαθηματικά και θετικές επιστήμες) έχει θεμελιώδη σημασία για την ακαδημαϊκή πρόοδο και τις μελλοντικές προοπτικές των μαθητών.
Οι δεξιότητες και οι ικανότητες που αποκτώνται στην ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση θεωρούνται όλο και περισσότερο ως τα ελάχιστα διαπιστευτήρια για την επιτυχή είσοδο στην αγορά εργασίας και τα θεμέλια για μια ικανοποιητική και υγιή ζωή.
Τρέχουσα κατάσταση
Παρά τη σημασία των βασικών δεξιοτήτων, στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ένας στους πέντε νέους ηλικίας 15 ετών εξακολουθεί να μην διαθέτει επαρκείς ικανότητες στην ανάγνωση, τα μαθηματικά ή τις θετικές επιστήμες (έρευνα PISA του ΟΟΣΑ, 2018).
Ταάτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση αντιπροσωπεύουν περίπου το 10 % των νέων στην ΕΕ και μόνο το 84,3 % των ατόμων ηλικίας 20-24 ετών έχουν ολοκληρώσει την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (Eurostat, 2020).
Το κοινωνικοοικονομικό και πολιτιστικό υπόβαθρο είναι οι ισχυρότεροι καθοριστικοί παράγοντες των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων των μαθητών.
Τα παιδιά από φτωχότερες περιοχές και οικογένειες σημειώνουν κατά μέσο όρο χειρότερες επιδόσεις στο σχολείο σε σύγκριση με τους πιο προνομιούχους συμμαθητές τους.
Ομοίως, το ποσοστό των μαθητών με χαμηλές επιδόσεις σε βασικές δεξιότητες που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών είναι πολύ υψηλότερο από ό, τι των γηγενών συνομηλίκων τους.
Οι μαθητές που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών είναι πιθανότερο ναεγκαταλείψουν πρόωρα το σχολείοχωρίς να αποκτήσουν βασικές δεξιότητες.
Επιπλέον, υπάρχουν ανησυχητικές ενδείξεις (έρευνα PISA του ΟΟΣΑ, 2018) ότι η ευημερία και η αίσθηση του ανήκειν στο σχολείο μειώνονται και ο εκφοβισμός είναι διαδεδομένος με αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη και τις εκπαιδευτικές επιδόσεις των μαθητών.
Ποιες δράσεις αναλαμβάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση για να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα;
Για την προώθηση της πολιτικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ με σκοπό την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε μια νέα πρωτοβουλία, με τίτλο «Pathways to Schools Success» (Διαδρομές προς τη σχολική επιτυχία).
Αυτό συνδυάζει διάφορα μέσα — από τις κατευθυντήριες γραμμές πολιτικής για τη μάθηση από ομοτίμους και την ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών έως τα οικονομικά κίνητρα — που αποσκοπούν στην τόνωση των μεταρρυθμίσεων πολιτικής.
Ειδικότερα, το 2022 η Επιτροπή θα υποβάλει πρόταση σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με τις Διαδρομές προς τη σχολική επιτυχία. Η σύσταση θα ζητήσει τεκμηριωμένες, συνεκτικές και συνεργατικές στρατηγικές και δράσεις για την καταπολέμηση των χαμηλών επιδόσεων και της πρόωρης εγκατάλειψης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης.
Τα κράτη μέλη θα ενθαρρυνθούν να ενισχύσουν την ανάπτυξη ολοκληρωμένων πολιτικών που θα καλύπτουν όλα τα επίπεδα της σχολικής εκπαίδευσης — προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα (ΠΕΦ), πρωτοβάθμια και (κατώτερη και ανώτερη) δευτεροβάθμια εκπαίδευση και επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ).
Θα κληθούν να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στην παρακολούθηση, την πρόληψη (συμπεριλαμβανομένων των κινήτρων των μαθητών) και την παρέμβαση, σε συνδυασμό με μέτρα στήριξης όσων εγκατέλειψαν την εκπαίδευση χωρίς απολυτήριο ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπως εκπαιδευτικά προγράμματα δεύτερης ευκαιρίας.
Οι πολιτικές θα πρέπει να βασίζονται σε ισχυρή διατομεακή συνεργασία και να εμπλέκουν ενδιαφερόμενα μέρη από διάφορους τομείς πολιτικής, όπως η νεολαία, ο πολιτισμός, ο αθλητισμός, η κοινωνική πολιτική/πολιτική πρόνοιας, η απασχόληση και η υγεία.
Σύσταση του Συμβουλίου
Η σύσταση, που είναι μια πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης, θα εξετάσει τις ακόλουθες διαστάσεις:
- διοίκηση και ηγεσία των σχολείων, συμπεριλαμβανομένης της διασφάλισης της ποιότητας
- μαθησιακά περιβάλλοντα — προγράμματα σπουδών, αξιολόγηση, στοχευμένη υποστήριξη και εργαλεία, μετάβαση από το ένα εκπαιδευτικό επίπεδο στο άλλο
- εκπαιδευόμενοι και μαθησιακό κλίμα με έμφαση στην ευημερία των μαθητών και στη θετική αλληλεπίδραση που περιλαμβάνει την ποικιλομορφία και την ευεξία των μαθητών στο σχολείο
- ενίσχυση του ρόλου των εκπαιδευτικών στην αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών μειονεκτημάτων
- συμμετοχή γονέων και οικογενειών στη λήψη αποφάσεων στο σχολείο και στις σχολικές δραστηριότητες
- συνεργασία μέσα και γύρω από τα σχολεία με τα ενδιαφερόμενα μέρη και την ευρύτερη κοινότητα
Χρονοδιάγραμμα
Υπάρχουν σε εξέλιξη εργασίες για την προετοιμασία της πρότασης σύστασης του Συμβουλίου.
Θα διεξαχθεί δημόσια διαβούλευση (από τον Ιούνιο του 2021) για να συγκεντρωθεί υλικό και να ακουστούν οι απόψεις των ενδιαφερόμενων ατόμων και οργανώσεων.
Θα διοργανωθεί επίσης σειρά εκδηλώσεων διαβούλευσης με οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της εκπαίδευσης και του περιβάλλοντος.
Η πρόταση σύστασης του Συμβουλίου θα εγκριθεί από την Επιτροπή το 2022 και θα υποβληθεί στους υπουργούς Παιδείας της ΕΕ στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι θα συζητήσουν και θα την εγκρίνουν.
Πρόγραμμα ERASMUS+
Η συμπεριληπτική εκπαίδευση και η μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης βρίσκονται επίσης στο επίκεντρο του νέου προγράμματος Erasmus +.
Η σύσταση θα συνοδεύεται από την «Ευρωπαϊκή εργαλειοθήκη για τα σχολεία: Προώθηση της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης και αντιμετώπιση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου».