Betere onderwijsresultaten voor iedereen en welzijn op school

Schoolonderwijs kan een cruciale rol spelen bij het bevorderen van inclusieve, eerlijkere en welvarendere samenlevingen en economieën. Het helpt kinderen en jongeren om kennis, vaardigheden en attitudes te ontwikkelen die nodig zijn om verantwoordelijke, veerkrachtige en betrokken personen te worden en een goed leven te leiden.

Deze doelstellingen kunnen alleen worden bereikt als de onderwijsstelsels werkelijk rechtvaardig en inclusief zijn. Zij moeten ervoor zorgen dat alle lerenden de kans krijgen hun potentieel te benutten, ongeacht persoonlijke omstandigheden, familiale, culturele en sociaal-economische achtergrond. Momenteel hebben echter niet alle jongeren in Europa gelijke kansen op onderwijs.

Huidige uitdagingen

In de Europese Unie (EU) zijn er aanzienlijke uitdagingen die de vooruitgang op onderwijsgebied in de weg staan:

• Tekort aan basisvaardigheden: 30 % van de 15-jarigen heeft onvoldoende wiskundige competenties en één op de vier presteert ondermaats op het gebied van lezen of wetenschap (PISA-onderzoek van de OESO, 2022)
• Voortijdig schoolverlaten: ongeveer 3,1 miljoen jongeren in de EU hebben hun onderwijs of opleiding niet voltooid (Eurostat, 2022)
• Veiligheid op school: 1 op de 10 leerlingen meldde dat ze zich niet veilig voelen op school en 20 % van de leerlingen meldde ten minste enkele keren per maand te zijn gepest

Sociaal-economische en culturele achtergrond blijven een grote invloed hebben op de onderwijsresultaten van leerlingen. Kinderen met een kwetsbare achtergrond presteren gemiddeld slechter dan hun bevoorrechte klasgenoten. Daarnaast is er een zorgwekkende achteruitgang van het welzijn van leerlingen, die nog wordt verergerd door wijdverbreid pesten en cyberpesten. Dat heeft gevolgen voor de ontwikkeling en de onderwijsprestaties.

De COVID-19-pandemie heeft waarschijnlijk bijgedragen tot de daling van de prestaties tussen 2018 en 2022. Ze heeft deze uitdagingen zeker beter zichtbaar en urgenter gemaakt.

Meer informatie

Aanbeveling van de Raad over “Trajecten naar succes op school”

De aanbeveling van de Raad over trajecten naar succes op school, die in 2022 is aangenomen, is erop gericht deze uitdagingen aan te pakken.

De belangrijkste aanbevelingen voor de EU-landen zijn onder meer:

• Systemische aanpak: tegelijkertijd ondermaatse prestaties op het gebied van basisvaardigheden en voortijdig verlaten van onderwijs en opleiding aanpakken, maatregelen nemen om het welzijn van leerlingen en leerkrachten te bevorderen, pesten te voorkomen en een positief leerklimaat te bevorderen.
• Geïntegreerde en alomvattende strategieën: strategieën ontwikkelen of versterken die preventie-, interventie- en compensatiemaatregelen omvatten (maar met een sterkere nadruk op preventieve acties) op alle niveaus van het schoolonderwijs.
• Aandacht voor risicogroepen: algemene actie aanvullen met gerichte en geïndividualiseerde bepalingen voor lerenden die aanvullende ondersteuning in inclusieve omgevingen nodig hebben.
• Gegevensverzameling: systemen voor gegevensverzameling en -monitoring op nationaal, regionaal en lokaal niveau ontwikkelen of verbeteren.

Een systemische aanpak: veranderingen doorvoeren

In de aanbeveling wordt een nieuw beleidskader voorgesteld waarin een systemische aanpak wordt beschreven voor meer succes op school. Dit kader biedt richtsnoeren voor beleidsmakers en onderwijsprofessionals:

• voorwaarden voor doeltreffende actie
• belangrijke maatregelen op school-, lokaal, regionaal en nationaal niveau
• specifieke acties ter ondersteuning van schoolleiders, leerkrachten, opleiders en ander onderwijzend personeel

Volgende stappen en gerelateerde initiatieven

Werkgroep

De Commissie ondersteunt de uitvoering van de aanbeveling door middel van intercollegiaal leren, samenwerking en uitwisseling van informatie en ervaringen tussen EU-landen, belanghebbenden en partnerlanden. Zij heeft een speciale subgroep van de werkgroep Scholen over dit onderwerp opgericht.

Financiering

Acties en initiatieven in verband met de aanbeveling ontvangen financiering via Erasmus+. 

Begeleiding

De Commissie en de EU-landen werken samen aan de ontwikkeling van nieuw begeleidend materiaal en hulpmiddelen over succes op school voor alle lerenden. Ze worden verspreid via het Europees platform voor schoolonderwijs en de Europese toolkit voor inclusie en welzijn op school.

Welzijn op school

Sinds maart 2023 werkt een deskundigengroep aan richtsnoeren voor beleidsmakers en scholen om hen te helpen systemische benaderingen van welzijn en geestelijke gezondheid op school te bevorderen.

Onderzoek

Lopende onderzoeksprojecten in het kader van Horizon Europa ondersteunen de uitvoering van de aanbeveling van de Raad.