Wat is het probleem?

We kunnen schooluitval niet los zien van andere problemen zoals werkloosheid, sociale uitsluiting, armoede en gezondheidsproblemen. Er zijn veel redenen waarom sommige jongeren voortijdig stoppen met hun school of opleiding: persoonlijke of gezinsproblemen, leerproblemen of een zwakke sociaaleconomische positie. Ook het soort onderwijsstelsel, het schoolklimaat en de relatie met de leraren spelen een belangrijke rol.

Er zijn vaak complexe redenen waarom kinderen hun middelbaar onderwijs niet afmaken. Het beleid tegen voortijdig schoolverlaten moet hiermee rekening houden en moet uitgaan van een combinatie van onderwijs, sociaal beleid, jeugdwerk en volksgezondheid. Een aantal van de bedoelde factoren wordt belicht in deze infografiek.

Wat is er al gedaan?

• De EU-landen hebben zich ertoe verbonden het percentage voortijdige schoolverlaters tegen 2020 terug te brengen tot onder de 10%. De jaarlijkse Onderwijs- en opleidingsmonitor bevat cijfers en analyses over voortijdig schoolverlaten voor de hele EU en de afzonderlijke EU-landen.
• De ministers van Onderwijs hebben een aanbeveling van de Raad vastgesteld over een kader voor een coherent, breed en wetenschappelijk onderbouwd beleid tegen schooluitval. Zij hebben beloofd samen te werken om goede praktijken en kennis over doeltreffende strategieën uit te wisselen.
• Een werkgroep schooluitval heeft zich over voorbeelden van goede praktijken in Europa gebogen en ervaringen met de aanpak van schooluitval uitgewisseld. In haar eindverslag heeft zij twaalf aanbevelingen voor beleidsmakers opgesteld en deze omgezet in een checklist voor een alomvattend beleid en een bijlage met voorbeelden van goede praktijken uit verschillende EU-landen.
• De Commissie heeft een conferentie georganiseerd over beleid tegen schooluitval. Later zijn de beleidsontwikkelingen op dit gebied in acht EU-landen geëvalueerd.
• De werkgroep schoolbeleid heeft beleidsaanbevelingen gedaan die aangeven hoe scholen de schooluitval kunnen aanpakken. Ze heeft ook een Europese online-toolkit voor scholen samengesteld.https://www.schooleducationgateway.eu/nl/pub/resources/toolkitsforschools.htm
• De Raad heeft verder conclusies over het terugdringen van voortijdig schoolverlaten en het bevorderen van goede schoolresultaten vastgesteld.

De Europese Commissie heeft een evaluatie gepubliceerd van de doeltreffendheid van de beleidsmaatregelen en praktijken die sinds 2011 op nationaal en op EU-niveau zijn ontwikkeld om voortijdig schoolverlaten in 37 Europese landen aan te pakken.

Uit deze studie blijkt dat de invloed van de beleidsinstrumenten van de EU in de onderzochte landen voornamelijk positief is. In heel Europa is het percentage voortijdige schoolverlaters gedaald, van 13,4% in 2011 tot 10,2 % in 2019.

Er bestaan echter nog aanzienlijke verschillen tussen landen en bevolkingsgroepen. Zo hebben mensen met een migrantenachtergrond, jonge mannen en jongeren in plattelandsgebieden meer kans om hun opleiding te beëindigen terwijl ze nog leerplichtig zijn.

Daarom zijn er meer maatregelen nodig om deze complexe en evoluerende trend aan te pakken. In de studie wordt een selectie van goede praktijken op nationaal niveau met elkaar vergeleken en op grond daarvan worden aanbevelingen gedaan voor toekomstige beleidsontwikkeling op dit gebied. Meer informatie vindt u in de samenvatting van de studie en de video over vroegtijdig schoolverlaten op School Education Gateway.

Initiatief "Pathways to School Success"

De Commissie heeft in haar mededeling over de Europese onderwijsruimte een nieuw initiatief aangekondigd: "Pathways to School Success". Met dit initiatief wordt beoogd alle leerlingen te helpen minstens een minimale competentie in basisvaardigheden te bereiken.

Het gaat daarbij om drie uitdagingen:

• alle jongeren de kans geven om een bepaald competentieniveau in basisvaardigheden te bereiken.
• het aantal jongeren dat het onderwijs verlaat zonder ten minste een diploma hoger secundair onderwijs, tot een minimum beperken
• zorgen voor het welzijn van de leerlingen op school

In het voorjaar van 2021 vindt een openbare raadpleging plaats om uw standpunten te verzamelen over het initiatief "Pathways to School Success". 

Europese Toolkit voor scholen

In de Europese toolkit voor scholen kunnen beleidsmakers, directies en leerkrachten allerlei ideeën en praktische voorbeelden vinden om het onderwijs aantrekkelijker te maken en schooluitval te voorkomen.

De toolkit is georganiseerd rond vijf thematische gebieden die essentieel zijn voor een brede aanpak van voortijdig schoolverlaten. Elk gebied is verder uitgewerkt in de toolkit en aangevuld met praktische voorbeelden en maatregelen. Meer informatie vindt u in dit infoblad.