Dlaczego tworzymy europejski obszar edukacji?
Edukacja jest podstawą samorealizacji, zdolności do zatrudnienia oraz aktywnego i odpowiedzialnego obywatelstwa. Ma ona zasadnicze znaczenie dla przetrwania europejskiego społeczeństwa i gospodarki. Dostęp do wysokiej jakości i włączającego kształcenia, szkolenia i uczenia się przez całe życie to prawo przysługujące wszystkim obywatelom, które zapisano w Europejskim filarze praw socjalnych.
Pandemia COVID-19 dodatkowo podkreśliła potrzebę zapobiegania sytuacjom, w których obywatele mają utrudniony dostęp do rozwoju umiejętności i uczenia się z uwagi na bariery strukturalne, wpływające na perspektywy zatrudnienia i uczestnictwo w życiu społecznym.
Europejski obszar edukacji będzie współdziałał z europejskim programem na rzecz umiejętności oraz europejską przestrzenią badawczą, aby wykorzystać wiedzę i położyć podwaliny pod odbudowę gospodarki i dobrobytu w UE.
Docelowe obszary współpracy
Komisja Europejska i państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE) pracują nad realizacją wspólnej wizji europejskiego obszaru edukacji, koncentrując swoje wysiłki na następujących aspektach:
- poprawa jakości i równego dostępu do kształcenia i szkolenia
- kadra nauczycielska i kadra kierownicza szkół
- edukacja cyfrowa
- edukacja ekologiczna
- współpraca międzynarodowa.
Zobacz, co robi UE w następujących dziedzinach edukacji:
- wczesna edukacja i opieka nad dzieckiem
- edukacja szkolna
- szkolnictwo wyższe
- uczenie się dorosłych
- kształcenie i szkolenie zawodowe.
Wzmocnione podejście do utworzenia europejskiego obszaru edukacji
Pomysł utworzenia europejskiego obszaru edukacji został po raz pierwszy zatwierdzony przez przywódców europejskich na Szczycie Społecznym w Göteborgu w Szwecji w 2017 r. Pierwsze pakiety środków przyjęto w 2018 i 2019 r.
W wyniku trwającej kilkadziesiąt lat bliskiej współpracy poczyniono już znaczne postępy:
- niemal 95 proc. dzieci uczestniczy we wczesnej edukacji od czwartego roku życia
- ponad 40 proc. młodych dorosłych uzyskuje kwalifikacje w ramach kształcenia na poziomie wyższym
- prawie 90 proc. młodych ludzi kończy naukę z wykształceniem średnim II stopnia lub bierze udział w szkoleniach
- 80 proc. niedawnych absolwentów programu Erasmus+ uzyskuje zatrudnienie w okresie krótszym niż trzy miesiące po ukończeniu studiów.
Wyniki te świadczą o znacznym postępie, jaki się dokonał, jednak nadal potrzebne są dalsze działania, w szczególności w odniesieniu do zwiększenia:
- odsetka 15-latków o niskich umiejętnościach w zakresie czytania, matematyki i nauk ścisłych
- uczestnictwa dorosłych w uczeniu się.
We wrześniu 2020 r. Komisja opublikowała komunikat, w którym przedstawiła swoją odnowioną wizję europejskiego obszaru edukacji oraz konkretne działania służące jego urzeczywistnieniu.
W odpowiedzi na komunikat w lutym 2021 r. Rada UE przedstawiła rezolucję w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia na lata 2021–2030.
W listopadzie 2022 r. Komisja opublikowała sprawozdanie z postępu prac w tworzeniu europejskiego obszaru edukacji. W sprawozdaniu zwrócono uwagę na dotychczasowe prace i wyzwania, z którymi należy się jeszcze zmierzyć.
Kolejne działania
W 2023 r. Komisja zaprasza państwa członkowskie i inne zainteresowane strony do udziału w przeglądzie śródokresowym dotyczącym tworzenia europejskiego obszaru edukacji. Będzie on miał na celu sformułowanie wniosków i osiągnięcie niezbędnej dynamiki działań w okresie do 2025 r.
W 2025 r. ma zostać przedstawione pełne sprawozdanie z tworzenia europejskiego obszaru edukacji.
Ramy strategiczne
Strategiczne ramy europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia przyczynią się do utworzenia europejskiego obszaru edukacji poprzez:
- wspieranie państw członkowskich UE w reformach systemów kształcenia i szkolenia
- zwiększanie współdziałania z innymi obszarami polityki, takimi jak badania naukowe i innowacje, polityka społeczna, zatrudnienie i młodzież, a także z unijnymi instrumentami finansowania w celu lepszego wspierania reform krajowych
- określenie celów i wskaźników w celu ukierunkowania prac i monitorowania postępów.
Ramy strategiczne zapewniają zasadniczą strukturę współpracy między państwami członkowskimi a najważniejszymi zainteresowanymi stronami w celu realizacji ich wspólnej wizji.
Treść i struktura systemów kształcenia i szkolenia w państwach członkowskich pozostają w gestii właściwych organów krajowych lub regionalnych.