Για ποιον λόγο οικοδομούμε τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης;
Η εκπαίδευση αποτελεί το θεμέλιο για την προσωπική ολοκλήρωση, την απασχολησιμότητα και την ενεργό και υπεύθυνη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά. Είναι αναγκαία για τη ζωτικότητα των ευρωπαϊκών κοινωνιών και οικονομιών. Η πρόσβαση σε ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση, κατάρτιση και διά βίου μάθηση αποτελεί δικαίωμα για όλους τους πολίτες, όπως κατοχυρώνεται στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων.
Η πανδημία COVID-19 κατέδειξε περαιτέρω πόσο σημαντικό είναι να μην επιτρέψουμε σε διαρθρωτικούς φραγμούς στη μάθηση και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων να επηρεάσουν τις προοπτικές απασχόλησης των πολιτών και τη συμμετοχή τους στην κοινωνία.
Ο Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης, σε συνέργεια με το ευρωπαϊκό θεματολόγιο δεξιοτήτων και τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας για την αξιοποίηση της γνώσης, θα καταστήσει τη γνώση θεμέλιο της ανάκαμψης και της ευημερίας στην Ευρώπη.
Τομείς στους οποίους θα επικεντρωθεί η συνεργασία
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) εργάζονται για την επίτευξη του συλλογικού τους οράματος για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης, εστιάζοντας τις προσπάθειές τους στα εξής:
- βελτίωση της ποιότητας και της ισότητας στην εκπαίδευση και την κατάρτιση·
- εκπαιδευτικοί, εκπαιδευτές και διευθυντές σχολείων
- ψηφιακή εκπαίδευση
- πράσινη εκπαίδευση
- ο Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης στον κόσμο
Δείτε τι κάνει η ΕΕ στον κάθε τομέα της εκπαίδευσης
- προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα
- σχολική εκπαίδευση
- τριτοβάθμια εκπαίδευση
- μάθηση ενηλίκων
- επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση
Ενισχυμένη προσέγγιση για την επίτευξη του ΕΧΕ
Η ιδέα της δημιουργίας ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης υιοθετήθηκε για πρώτη φορά από τους ευρωπαίους ηγέτες κατά την κοινωνική σύνοδο κορυφής του 2017 στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας. Οι πρώτες δέσμες μέτρων εγκρίθηκαν το 2018 και το 2019.
Ύστερα από δεκαετίες στενής συνεργασίας έχει ήδη σημειωθεί σημαντική πρόοδος, καθώς
- το 95 % περίπου των παιδιών λαμβάνουν προσχολική εκπαίδευση από την ηλικία των 4 ετών.
- πάνω από το 40 % των νέων ενηλίκων αποκτούν τίτλο σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
- σχεδόν το 90 % των νέων ολοκληρώνουν τις σπουδές τους είτε με ένα πτυχίο ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είτε με την εγγραφή τους σε κατάρτιση
- το 80 % των πρόσφατων αποφοίτων Erasmus+ βρήκαν απασχόληση σε λιγότερο από 3 μήνες μετά την αποφοίτησή τους
Τα αποτελέσματα αυτά αποτελούν σημαντική πρόοδο, αλλά απαιτούνται περαιτέρω εργασίες, ιδίως όσον αφορά:
- το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 15 ετών με χαμηλές ικανότητες στην ανάγνωση, τα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες
- τη συμμετοχή των ενηλίκων στη μάθηση
Τον Σεπτέμβριο του 2020, η Επιτροπή παρουσίασε σε ανακοίνωσή της το ανανεωμένο όραμά της για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης και τις συγκεκριμένες δράσεις για την επίτευξή του.
Το Συμβούλιο της ΕΕ ανταποκρίθηκε με το ψήφισμα του Φεβρουαρίου 2021 σχετικά με ένα στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης για την περίοδο 2021-2030.
Τον Νοέμβριο του 2022, η Επιτροπή δημοσίευσε την έκθεση προόδου για την επίτευξη του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης. Η έκθεση επισημαίνει τις εργασίες που έχουν γίνει μέχρι στιγμής και τις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Τα επόμενα βήματα
Το 2023 η Επιτροπή απευθύνει πρόσκληση στα κράτη μέλη και σε άλλα ενδιαφερόμενα μέρη να συμμετάσχουν στη διαδικασία ενδιάμεσης επανεξέτασης του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης. Δίνεται έμφαση στην άντληση διδαγμάτων από τα πρώτα έτη και στην ενίσχυση της δυναμικής και των δεσμεύσεων με ορίζοντα το 2025.
Το 2025 προβλέπεται η εκπόνηση πλήρους έκθεσης για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης.
Στρατηγικό πλαίσιο του ΕΧΕ
Το στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης θα συμβάλει στην επίτευξη του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης με τις εξής δράσεις:
- στήριξη των μεταρρυθμίσεων των κρατών μελών της ΕΕ όσον αφορά τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης
- ενίσχυση των συνεργειών με άλλους τομείς πολιτικής, όπως η έρευνα και η καινοτομία, η κοινωνική πολιτική, η απασχόληση και η νεολαία, καθώς και με χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ για την καλύτερη στήριξη των εθνικών μεταρρυθμίσεων
- προσδιορισμός στόχων και δεικτών για την καθοδήγηση των εργασιών και την παρακολούθηση της προόδου που επιτελείται
Το στρατηγικό πλαίσιο παρέχει τη βασική δομή συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και των βασικών ενδιαφερόμενων μερών για την επίτευξη του συλλογικού τους οράματος.
Το περιεχόμενο και η δομή των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης των κρατών μελών παραμένουν στην αρμοδιότητα των αρμόδιων εθνικών και/ή περιφερειακών αρχών.