Een Europese pijler van sociale rechten
In december 2017 hebben de Europese Raad, het Europees Parlement en de Commissie hun goedkeuring gegeven aan de Europese pijler van sociale rechten. Hiermee benadrukten zij het belang van de sociale, educatieve en culturele dimensies van het EU-beleid voor een gemeenschappelijke Europese toekomst.
Het eerste beginsel van de Europese pijler van sociale rechten onderstreept:
"Iedereen heeft recht op hoogwaardige en inclusieve voorzieningen voor onderwijs, opleiding en een leven lang leren om de vaardigheden te verwerven en te onderhouden die nodig zijn om ten volle aan het maatschappelijk leven te kunnen deelnemen en overgangen op de arbeidsmarkt met succes te kunnen opvangen."
Het bevorderen van kansengelijkheid, sociale samenhang en actief burgerschap is een van de strategische doelstellingen van de samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding op EU-niveau. Zoals Commissie en Raad beschreven in hun verslag van 2015 over de uitvoering van de ET 2020-strategie, zijn de prioriteiten hiervan "inclusief onderwijs, gelijkheid, kansengelijkheid, non-discriminatie en het bevorderen van burgerschapscompetenties".
Zowel de Europa 2020-strategie voor groei en banen als ET 2020 zijn gericht op twee belangrijke doelstellingen die in heel Europa tegen 2020 behaald moeten worden:
- niet meer dan 10% van alle 18- tot 24-jarigen mag voortijdig van school gaan
- minstens 40% van de 30- tot 34-jarigen moet een diploma hoger onderwijs hebben
In haar bijdrage aan de sociale top van Gotenburg heeft de Europese Commissie haar visie voor een Europese onderwijsruimte uiteengezet. Dit initiatief richt zich op goed en inclusief onderwijs vanaf jonge leeftijd, dat de basis legt voor sociale samenhang, sociale mobiliteit en een eerlijke samenleving.
Deze visie is verder ondersteund in een mededeling van de Commissie over de rol van het jongeren-, onderwijs- en cultuurbeleid bij het opbouwen van een sterker Europa, waarin staat dat een van de doelstellingen van de Europese onderwijsruimte is de EU-lidstaten te ondersteunen om hun onderwijs- en opleidingsstelsels inclusiever te maken.
Op voorstel van de Commissie zijn er al verschillende beleidsinitiatieven goedgekeurd:
- Aanbeveling van de Raad inzake sleutelcompetenties voor een leven lang leren
- Aanbeveling van de Raad inzake de bevordering van gemeenschappelijke waarden, inclusief onderwijs en de Europese dimensie in lesgeven
In mei 2018 heeft de Commissie een voorstel voor een nieuw Erasmus+-programma goedgekeurd, waardoor de begroting van het programma verdubbelt. Naar verwachting kunnen door het nieuwe programma opnieuw miljoenen jonge Europeanen van alle sociale achtergronden in het buitenland gaan studeren en vaardigheden opdoen. Het programma zal ook een Europees inclusiekader en nationale inclusiestrategieën omvatten.
Wat doet de EU voor inclusief onderwijs?
De vooruitgang die de lidstaten boeken in de richting van inclusief onderwijs wordt gemonitord via het Europees semester en de Onderwijs- en opleidingsmonitor. Deze laatste toont concreet aan hoe belangrijk het onderwijs is voor gelijke kansen en maatschappelijke integratie.
De Commissie heeft al:
- een ET 2020-werkgroep opgericht voor de bevordering van gemeenschappelijke waarden en inclusief onderwijs, die een beknopt onlinerepertorium van goede werkwijzen op deze gebieden heeft samengesteld, dat beschikbaar is op Yammer
- een "rolmodellen"-initiatief opgezet voor het bevorderen van sociale inclusie en tegen sociale uitsluiting en gewelddadige radicalisering onder jongeren
- een toolkit ontwikkeld voor jongerenwerkers die werken met jongeren die dreigen te radicaliseren
- een Europese prijs voor sociale integratie door middel van sport ingesteld
Bovendien biedt Erasmus+ steun aan innovatieve beleidsmaatregelen en praktijken op lokaal niveau, waarbij het accent ligt op maatschappelijke integratie.
Volgende stappen
De Commissie werkt momenteel aan:
- uitbreiding van de Europese Toolkit voor scholen, een online-platform voor scholen en leerkrachten; deze omvat voorbeelden van goede werkwijzen en materiaal om door meer samenwerking tijdens de les inclusie en gelijke kansen voor iedereen te stimuleren
- uitbreiding van het onlineplatform eTwinning, dat een brug wil slaan tussen leerkrachten en schoolklassen in heel Europa, en cursussen voor leerkrachten over burgerschapsvorming via Erasmus+ ondersteunt
- stimuleren van hogeronderwijsinstellingen om vrijwilligerswerk te erkennen en leerplannen te ontwikkelen waarbij academische inhoud met maatschappelijk engagement wordt gecombineerd
- de uitvoering van het Europees Solidariteitskorps, een EU-initiatief dat jongeren de kans biedt om in eigen land of elders in Europa vrijwilligerswerk te gaan doen of mee te werken aan projecten die gemeenschappen of regio's helpen.
- de verdere uitrol van Erasmus+ Virtual Exchange, waarmee jongeren in Europa en het zuidelijke Middellandse Zeegebied online zinvolle interculturele ervaringen kunnen opdoen, als onderdeel van hun formele of niet-formele opleiding