Ο ψηφιακός γραμματισμός δεν υπήρξε ποτέ τόσο σημαντικός όσο στον σημερινό ολοένα και πιο ψηφιοποιημένο κόσμο.
Το ταχέως μεταβαλλόμενο τοπίο των μέσων ενημέρωσης και της πληροφόρησης, σε συνδυασμό με τον μεγάλο αριθμό διαδικτυακών πλατφορμών και πηγών πληροφόρησης, απαιτεί οι πολίτες όχι μόνο να κινούνται με αυτοπεποίθηση στον ψηφιακό κόσμο, αλλά και να είναι ενημερωμένοι και να ασκούν κριτική.
Προκλήσεις όσον αφορά τον ψηφιακό γραμματισμό και την παραπληροφόρηση
Σε περιόδους κρίσης οι προκλήσεις που συνδέονται με την εξάπλωση της παραπληροφόρησης και του επιβλαβούς περιεχομένου αυξάνονται, ασκώντας πίεση στις δημοκρατίες μας και στην ευημερία των ατόμων.
Σε πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, το 70 % των Ευρωπαίων που απάντησαν δήλωσαν ότι σε καθημερινή βάση συναντούν ειδήσεις που πιστεύουν ότι δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα ή είναι ακόμη και ψευδείς.
Σε άλλη έρευνα (Edelman Trust Barometer, 2020), το 74% όσων απάντησαν εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με την παρουσία ψευδών ειδήσεων στο πλαίσιο της πανδημίας COVID-19.
Το 2020 οι συμμετέχοντες στην ανοικτή δημόσια διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027 τόνισαν ότι οι δεξιότητες που σχετίζονται με τον ψηφιακό γραμματισμό, όπως ο εντοπισμός στοιχείων από ψευδείς πληροφορίες, η διαχείριση του «υπερβολικού φόρτου πληροφοριών» και η ασφαλής διαδικτυακή πλοήγηση αναγνωρίζονται ως οι τρεις κορυφαίες ψηφιακές δεξιότητες που απαιτούνται για τον 21ο αιώνα.
Η εκπαίδευση και η κατάρτιση μπορούν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στον εφοδιασμό των πολιτών με τις δεξιότητες κριτικής σκέψης που απαιτούνται για την άσκηση κριτικής στον διαδικτυακό κόσμο, λαμβανομένων υπόψη των ιδιαίτερων φαινομένων της, που σχετίζονται με την παρουσία αλγορίθμων, «φουσκών πληροφοριών» και διαδικτυακών χώρων ανταλλαγής απόψεων για ομοϊδεάτες (echo chambers).
Για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική ανάπτυξη του ψηφιακού γραμματισμού και η αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης μέσω της διαδικασίας εκπαίδευσης και κατάρτισης, οι εκπαιδευτικοί και οι εκπαιδευτές πρέπει να υποστηριχθούν περαιτέρω με καθοδήγηση και πρακτικά παραδείγματα.
Βασικές δραστηριότητες
Η Επιτροπή για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων δρομολόγησε τον Οκτώβριο του 2022 κατευθυντήριες γραμμές για να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς και τους εκπαιδευτές να προωθήσουν τον ψηφιακό γραμματισμό και να αντιμετωπίσουν την παραπληροφόρηση μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης.
Οι κατευθυντήριες γραμμές παρέχουν πρακτική καθοδήγηση στους εκπαιδευτικούς και τους εκπαιδευτές, συμπεριλαμβανομένων πρακτικών συμβουλών και σχεδίων δραστηριοτήτων. Έχουν σχεδιαστεί για εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με ή χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις ψηφιακής εκπαίδευσης. Συνοδεύονται από τελική έκθεση στην οποία συγκεντρώνονται τα κύρια πορίσματα και οι συστάσεις της ομάδας εμπειρογνωμόνων.
Οι κατευθυντήριες γραμμές και η τελική έκθεση καταρτίστηκαν με την υποστήριξη άτυπης ομάδας εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής και συγκεντρώνουν εμπειρογνωμοσύνη από την κοινότητα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, την πανεπιστημιακή κοινότητα, τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα, τον ιδιωτικό τομέα και άλλους τομείς.
Περισσότερες πληροφορίες για τις κατευθυντήριες γραμμές μπορείτε να βρείτε στο ενημερωτικό δελτίο, ενημερωτικό γράφημα και το σύντομο επεξηγηματικό βίντεο παρακάτω.
Αναμενόμενα αποτελέσματα
- Μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση του κοινού και γνώσεις σχετικά με την παραπληροφόρηση
- ευρύτερη κατανόηση του ψηφιακού γραμματισμού που επιτυγχάνεται μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης
- υπεύθυνη και ασφαλής χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών
Αποτελέσματα
- Κατευθυντήριες γραμμές για τους εκπαιδευτικούς και τους εκπαιδευτές με στόχο την προώθηση του ψηφιακού γραμματισμού και την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης.
- Τελική έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και την προώθηση του ψηφιακού γραμματισμού μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης
Χρονοδιάγραμμα
- Οκτώβριος 2021 - Ιούλιος 2022 - συνεδριάσεις της ομάδας εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής
- Οκτώβριος 2022 — δημοσίευση των κατευθυντήριων γραμμών και της τελικής έκθεσης της ομάδας εμπειρογνωμόνων
Χρηματοδότηση
Η δράση αυτή χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Erasmus+ της ΕΕ.
Επικοινωνία
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη δράση αυτή, μπορείτε να μας γράψετε στη διεύθυνσηEAC-DIGITALEDUCATION@ec.europa.eu.
Για τα τελευταία νέα και εξελίξεις σχετικά με τη δράση αλλά και το σύνολο του σχεδίου δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση ακολουθήστε μας στο Twitter @EUDigitalEdu.