Overzicht
Talen bepalen je identiteit, maar maken ook deel uit van een gemeenschappelijk erfgoed. Talen slaan een brug naar andere volkeren en culturen en bevorderen het wederzijds begrip en een gedeeld gevoel van Europese identiteit.
Een doeltreffend beleid en initiatieven op het gebied van meertaligheid kunnen de burgers meer kansen in het leven geven. Talenkennis maakt mensen betere inzetbaar op de arbeidsmarkt, geeft toegang tot diensten en rechten en bevordert de solidariteit door een versterkte interculturele dialoog en sociale samenhang.
In de EU worden nu drie alfabetten en 24 officiële talen gebruikt. Daarnaast worden nog zo'n 60 andere talen gesproken in bepaalde regio’s of door specifieke groepen. Immigratie heeft ook vele nieuwe talen naar de EU gebracht. Naar schatting zijn er inmiddels minstens 175 verschillende nationaliteiten binnen de grenzen van de EU vertegenwoordigd.
De verscheidenheid van taal is vastgelegd in artikel 22 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. De eerbiediging van de rechten van personen die tot minderheden behoren, is een fundamenteel element van het Handvest. Het verbiedt discriminatie van personen die tot een minderheid behoren, en eist dat de culturele, godsdienstige en taalkundige verscheidenheid in de Unie wordt geëerbiedigd. De Commissie zorgt ervoor dat de grondrechten en met name het recht op non-discriminatie in acht worden genomen bij de toepassing van het EU-recht.
Het zijn echter de EU-landen zelf die minderheden binnen hun grenzen mogen erkennen, en beslissen over hun recht op zelfbeschikking (zoals bepaald in het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden en de kaderverdrag inzake de bescherming van nationale minderheden van de Raad van Europa. Dit geldt ook voor nationale of regionale minderheidstalen.
Elk land heeft zijn eigen taalkundige verscheidenheid en manier om daarmee om te gaan. Er zijn veel interessante pedagogische benaderingen te vinden in tweetalige regio’s en meertalige klassen in heel Europa. Eurydice, het EU-netwerk van nationale eenheden voor onderwijsanalyse in alle Erasmus+-programmalanden, heeft steunmaatregelen voor het onderwijzen van regionale of minderheidstalen opgenomen in de editie 2017 van “Key Data on teaching languages at school in Europe”. Een meer recente publicatie van Eurydice geeft een specifiek overzicht van de maatregelen die de onderwijsautoriteiten hebben genomen om het onderwijs in regionale en minderheidstalen op school te ondersteunen.
Hoe de EU taalkundige verscheidenheid bevordert
Ieder jaar op 26 september, de Europese Dag van de talen, bundelen de Commissie, de Raad van Europa, het Europees centrum voor moderne talen, taleninstituten en burgers in heel Europa hun krachten om de taalverscheidenheid en het leren van talen te promoten via allerlei evenementen en activiteiten.
De EU-programma’s voor onderwijs en cultuur blijven taalverwervingsprojecten ondersteunen. Via financieringsprogramma’s zoals Erasmus+ en Creatief Europa ondersteunt de Europese Unie het leren van talen en de taalverscheidenheid, bijvoorbeeld door mobiliteits- en samenwerkingsprojecten, en initiatieven zoals de Culturele Hoofdsteden van Europa. Zo promoten veel succesvolle projecten het onderwijs in en de zichtbaarheid van regionale en minderheidstalen in Europa. Een aantal voorbeelden vindt u in het Eurydice-document over het onderwijzen van regionale en minderheidstalen op scholen in Europa.
Creatief Europa ondersteunt ook literaire vertalingen om een bredere toegang tot belangrijke literaire werken te bieden en de taalkundige verscheidenheid in de EU in stand te houden.