Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στηρίζει τα κράτη μέλη της ΕΕ στις προσπάθειές τους:
- να αποκτήσουν οι εκπαιδευόμενοι και οι εκπαιδευτές τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τη νοοτροπία που απαιτούνται για μια πιο πράσινη και πιο βιώσιμη οικονομία και κοινωνία·
- να βοηθήσουν τα ιδρύματα εκπαίδευσης και κατάρτισης να ενσωματώσουν τη βιωσιμότητα στη διδασκαλία και τη μάθηση και, μάλιστα, σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων τους·
- να διαμορφώσουν συναντίληψη σχετικά με τις βαθιές και μετασχηματιστικές αλλαγές που απαιτούνται στην εκπαίδευση και την κατάρτιση για τη βιωσιμότητα και την πράσινη μετάβαση.
Δράσεις της ΕΕ
Σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τη μάθηση για την πράσινη μετάβαση και τη βιώσιμη ανάπτυξη
Τον Ιούνιο του 2022 το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) εξέδωσε σύσταση σχετικά με τη μάθηση για την πράσινη μετάβαση και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Αυτή η δήλωση πολιτικής καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο η βιωσιμότητα μπορεί να ενσωματωθεί σε όλες τις πτυχές της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Καλεί τα κράτη μέλη:
- να καταστήσουν τη μάθηση για την πράσινη μετάβαση και τη βιώσιμη ανάπτυξη προτεραιότητα στις πολιτικές και τα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης·
- να παρέχουν σε όλους τους εκπαιδευόμενους ευκαιρίες ενημέρωσης σχετικά με την κλιματική κρίση και τη βιωσιμότητα στην τυπική εκπαίδευση (π.χ. στα σχολεία και την τριτοβάθμια εκπαίδευση) και στη μη τυπική εκπαίδευση (όπως στις εξωσχολικές δραστηριότητες και την εργασία στον τομέα της νεολαίας)·
- να κινητοποιήσουν εθνικά και ενωσιακά κονδύλια για επενδύσεις σε πράσινο και βιώσιμο εξοπλισμό, πόρους και υποδομές·
- να στηρίξουν τους εκπαιδευτικούς στον εμπλουτισμό των γνώσεων και των δεξιοτήτων τους ώστε να μπορούν να διδάξουν σχετικά με την κλιματική κρίση και τη βιωσιμότητα και να χειριστούν, μεταξύ άλλων, το οικολογικό άγχος των μαθητών τους·
- να διαμορφώσουν υποστηρικτικά μαθησιακά περιβάλλοντα για τη βιωσιμότητα τα οποία να καλύπτουν όλες τις δραστηριότητες και τις λειτουργίες ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος και καθιστούν δυνατή την πρακτική, διεπιστημονική και προσαρμοσμένη στα τοπικά πλαίσια διδασκαλία και μάθηση·
- να εμπλέκουν ενεργά τους μαθητές και το προσωπικό, τις τοπικές αρχές, τις οργανώσεις νεολαίας και την κοινότητα έρευνας και καινοτομίας στη μάθηση για τη βιωσιμότητα.
Η σύσταση του Συμβουλίου συμπληρώνεται από έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, το οποίο παρέχει λεπτομέρειες και τεκμηριωμένα στοιχεία για τη σύσταση όπως, μεταξύ άλλων, τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης και παραδείγματα ορθών πρακτικών από ολόκληρη την Ευρώπη.
Ομάδα εργασίας «Μάθηση για τη βιωσιμότητα»
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει την εφαρμογή της σύστασης μέσω ειδικής ομάδας εργασίας για τη βιωσιμότητα στην εκπαίδευση. Τα 40 και πλέον μέλη περιλαμβάνουν εκπροσώπους των υπουργείων Παιδείας (της ΕΕ και των χωρών-εταίρων), κοινωνικούς εταίρους, ΜΚΟ και διεθνείς οργανισμούς.
Η ομάδα αυτή έχει δημοσιεύσει εισηγήσεις και βασικά μηνύματα πολιτικής σχετικά με θέματα όπως συνολική σχολική προσέγγιση ως προς τη βιωσιμότητα, το σχολικό πρόγραμμα και οι ικανότητες, η αποτελεσματική χάραξη πολιτικής και η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών.
Ευρωπαϊκό πλαίσιο ικανοτήτων για τη βιωσιμότητα
Το ευρωπαϊκό πλαίσιο ικανοτήτων για τη βιωσιμότητα («GreenComp») δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του 2022. Το πλαίσιο αυτό, το οποίο έχει μεταφραστεί σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατάρτιση προγραμμάτων και πολιτικών εκπαίδευσης και κατάρτισης σε τυπικά, μη τυπικά και άτυπα πλαίσια.
Το πλαίσιο καθορίζει τις τέσσερις ομάδες ικανοτήτων που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα και τις οποίες θα πρέπει να αποκτήσουν οι εκπαιδευόμενοι όλων των ηλικιών. Κάθε ικανότητα περιλαμβάνει τρεις επιμέρους ικανότητες.
Ενσωμάτωση των αξιών της βιωσιμότητας
- εκτίμηση της αξίας της βιωσιμότητας
- υποστήριξη της δικαιοσύνης
- προώθηση της φύσης
Αποδοχή της πολυπλοκότητας όσον αφορά τη βιωσιμότητα
- συστημική σκέψη
- κριτική σκέψη
- οριοθέτηση προβλημάτων
Δράση για τη βιωσιμότητα
- πολιτική αυτενέργεια
- συλλογική δράση
- ατομική πρωτοβουλία
Δημιουργία οραμάτων για ένα βιώσιμο μέλλον
- αλφαβητισμός για το μέλλον
- προσαρμοστικότητα
- διερευνητική σκέψη
Το 2023 η Επιτροπή θεσπίζει κοινότητα πρακτικής για τη σύνδεση σχολείων, ερευνητών, δημόσιων αρχών και άλλων φορέων, χρησιμοποιώντας το νέο πλαίσιο ικανοτήτων.
Χρηματοδότηση
Το πρόγραμμα Erasmus+ 2021-2027 δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην πράσινη μετάβαση και τη βιωσιμότητα στην εκπαίδευση και την κατάρτιση. Επιπλέον, η προστασία του περιβάλλοντος, η βιώσιμη ανάπτυξη και η δράση για το κλίμα αποτελούν προτεραιότητες για το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης.
Στο ετήσιο πρόγραμμα εργασίας του Erasmus+ για το 2023 δίνεται προτεραιότητα σε έργα για τη βιωσιμότητα στη σχολική εκπαίδευση, μεταξύ άλλων για την ανάπτυξη ικανοτήτων και δεξιοτήτων βιωσιμότητας, την προώθηση θετικής δράσης για τη βιωσιμότητα, και την αντιμετώπιση του οικολογικού άγχους, τη στήριξη της ανάπτυξης ικανοτήτων των εκπαιδευτικών και συνολικών σχολικών προσεγγίσεων για τη βιωσιμότητα.
Έρευνα
Η Επιτροπή εκπονεί επίσης σειρά μελετών για την πράσινη εκπαίδευση, μεταξύ άλλων σχετικά με:
- την επαγγελματική ανέλιξη των εκπαιδευτικών·
- τη χαρτογράφηση προσεγγίσεων μάθησης για τη βιωσιμότητα στη σχολική εκπαίδευση·
- τις συνέργειες μεταξύ του πράσινου και του ψηφιακού θεματολογίου στη σχολική εκπαίδευση·
- τα περιβάλλοντα και τις υποδομές πράσινης και βιώσιμης μάθησης.
Ακαδημίες Εκπαιδευτικών Erasmus+
Οι Ακαδημίες Εκπαιδευτικών Erasmus+ αποτελούν εμβληματική δράση του τρέχοντος προγράμματος Erasmus+. Στόχος είναι η δημιουργία ευρωπαϊκών συμπράξεων παρόχων εκπαίδευσης και κατάρτισης των εκπαιδευτικών και η ενίσχυση της ευρωπαϊκής και της διεθνούς διάστασης της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών στην Ευρώπη.
Τρεις από τις Ακαδημίες, που ξεκίνησαν το 2022 και λειτουργούν για τρία έτη, επικεντρώνονται ειδικά στη βιωσιμότητα.
Η EduSTA θα δημιουργήσει μαθησιακές διαδρομές στις οποίες οι εκπαιδευτικοί θα μπορούν να αναπτύσσουν και να επιδεικνύουν τις εκπαιδευτικές τους ικανότητες στον τομέα της βιωσιμότητας με ψηφιακά διακριτικά.
Το έργο TAP-TS θα παράγει, θα δοκιμάζει και θα επικυρώνει δέσμες πόρων σχετικών με τη βιωσιμότητα όσον αφορά τα σχολεία και την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών.
Η CLIMADEMY εστιάζεται στην υποστήριξη των εκπαιδευτικών προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα τους παράγοντες της κλιματικής αλλαγής, τις επιπτώσεις και τις επιλογές μετριασμού, και θα δημιουργήσει ένα δίκτυο εκπαιδευτικών για την εκπαίδευση σχετικά με την κλιματική αλλαγή.
Council recommendation
EU countries adopted in 2022 a Council Recommendation on learning for the green transition and sustainable development. The recommendation calls on EU countries to:
- provide all learners with high-quality education and training on sustainability, climate change, environmental protection and biodiversity
- prioritise sustainability in education policies and programmes from early years to adult learning
- invest in green infrastructure and resources
- support educators to teach about the climate crisis and sustainability
- support hands-on, interdisciplinary learning relevant to local contexts
The Commission supports the implementation of the recommendation through peer learning, frameworks, funding, research and community building.
Read the Council Recommendation on learning for the green transition and sustainable development
Peer learning and exchange
A dedicated working group on sustainability in school education brings together over 40 members (education ministries, NGOs and international organisations). The group publishes results and recommendations from their meetings in the form of key policy messages.
Building sustainability competences
The European competence framework on sustainability (or GreenComp) sets out 4 competence areas for all learners:
- Embodying sustainability values: promoting fairness, valuing nature
- Embracing complexity in sustainability: understanding interconnected systems, recognising long-term impacts
- Envisioning sustainable futures: using creativity to imagine future scenarios, adapting to change, thinking critically about sustainability solutions
- Acting for sustainability: participating in collective efforts, understanding decision making related to sustainability
The GreenComp framework is now being used in
- national and regional policies and programmes
- curriculum review and design
- teacher professional development programmes
Read the GreenComp, the European competence framework on sustainability
Read case studies on the use of GreenComp across Europe
The Commission also runs a community of practice dedicated to GreenComp. It gathers people and organisations that work together to develop knowledge, skills and attitudes to live, work and act sustainably.
Funding
Erasmus+ and the European Solidarity Corps offer funding for projects related to sustainability in education and training.
In Erasmus+, priority is given to projects that are sustainable, incorporate green practices and values and promote awareness and behavioural changes.
Evaluators are trained to give due consideration to the environmental aspects of the projects and their impact on climate change.
This means that if your organisation applies for Erasmus+ funding, you will have to explain how your project contributes to sustainability and climate neutrality.
Read more about sustainability guidelines when applying for funding
Support for teachers
Erasmus+ teacher academies is a flagship action of the current Erasmus+ programme. The goal is to create European partnerships of teacher education and training providers and boost the European and international dimensions of teacher education in Europe.
3 of the Erasmus+ teacher academies are focusing on equipping teachers with sustainability competences:
- EduSTA creates material for teachers to develop and demonstrate their sustainability competences with digital badges.
- TAP-TS produces packages of resources relating to sustainability for schools and teacher education.
- CLIMADEMYfocuses on connecting teachers and supporting them to better understand climate change drivers, impacts and mitigation options.
Looking for practical tools for your teaching? The EU Learning Corner provides teaching and learning materials on sustainability and the climate and environmental crisis for primary and secondary schools.
Research and evidence
The Commission undertakes regular studies on sustainability in education. Examples include:
Education and Training Monitor 2024 - special focus on sustainability
Monitoring learning for sustainability - developing a cross-EU approach: final report
Harnessing the potential of non-formal education for sustainability
Teacher education for the green transition and sustainable development: analytical report