Skip to main content

European Education Area

Quality education and training for all

Dialog polityczny z niektórymi regionami i krajami na całym świecie

Jak Komisja prowadzi dialog z innymi krajami w tej dziedzinie? 

Unia Europejska uruchomiła szereg forów, w ramach których prowadzony jest dialog na temat polityki w zakresie szkolnictwa wyższego z krajami i regionami spoza UE. 

W rozmowach uczestniczą wyżsi urzędnicy i eksperci z UE i danego kraju lub regionu. W związku z tym często organizowane są konferencje i seminaria, a także prowadzone są badania poświęcone konkretnej tematyce. 

Dialog polityczny powinien utorować drogę do zacieśnienia współpracy i większej mobilności między UE a krajami lub regionami partnerskimi. W krajowych i regionalnych zestawieniach informacji opisano, w jaki sposób w ramach programu Erasmus+ finansuje się mobilność i współpracę między Europą a innymi częściami świata.

Partnerstwo Wschodnie

Kontekst polityczny

Partnerstwo Wschodnie jest wspólną inicjatywą polityczną, której celem jest pogłębienie i zacieśnienie stosunków między Unią Europejską (UE), jej państwami członkowskimi i sześcioma państwami Partnerstwa Wschodniego: Armenią, Azerbejdżanem, Białorusią, Gruzją, Mołdawią oraz Ukrainą. 

Kwestie polityczne omawia się na czterech platformach tematycznych: 

  • wzmacnianie instytucji i dobrych rządów
  • rozwój gospodarczy i możliwości rynkowe
  • łączność, efektywność energetyczna, środowisko i zmiana klimatu
  • mobilność i kontakty międzyludzkie.

Dialog polityczny

Kwestie edukacji, młodzieży i kultury omawia się w ramach czwartej platformy, która obejmuje również dialogi polityczne na temat migracji, mobilności, zintegrowanego zarządzania granicami oraz badań naukowych i innowacji. 

Na szczycie Partnerstwa Wschodniego w 2017 r. zatwierdzono Panel ds. edukacji, kultury i młodzieży. Koncentruje się on na realizacji celów 18 i 19 w ramach pakietu dotyczącego młodzieży i edukacji, prowadząc dyskusję na temat sektora edukacji i kultury oraz sektora kreatywnego, a także na temat umiejętności, przedsiębiorczości i szans na zatrudnienie osób młodych. 

W ramach Panelu promuje się modernizację, umiędzynarodowienie i cyfryzację systemów kształcenia i szkolenia (cyfryzację umożliwiającą e-uczenie się). Pracuje się również nad szerszym uznawaniem kształcenia pozaformalnego oraz wspiera się rozwój sektora kultury i sektora kreatywnego w krajach Partnerstwa Wschodniego. 

Wysoki priorytet nadaje się następującym działaniom: 

  • wspieranie młodego pokolenia i wzmocnienie jego pozycji poprzez wkład w tworzenie sprzyjającej włączeniu społecznemu i opartej na faktach polityki na rzecz młodzieży 
  • partnerski dialog na temat polityk i instytucji służący wspieraniu kształcenia i szkoleń młodzieży oraz wchodzenia na rynek pracy.

Współpraca między UE a południowym regionem Morza Śródziemnego

Kontekst polityczny

W ramach wzmocnionej europejskiej polityki sąsiedztwa (EPS) na podstawie komunikatu z 2011 r. oraz przeglądu EPS z 2016 r. Komisja Europejska jest zobowiązana do: 

  • wspierania modernizacji systemów szkolnictwa wyższego
  • zwiększenia wsparcia na rzecz mobilności studentów, nauczycieli, kadry akademickiej i młodzieży z krajów południowego regionu Morza Śródziemnego w celu odbycia nauki lub nauczania.

Narzędzia współpracy UE

Komisja wspiera cele związane ze szkolnictwem wyższym, kształceniem zawodowym, szkoleniami i młodzieżą za pomocą różnych programów i inicjatyw współpracy międzynarodowej, takich jak:

Platforma Bałkanów Zachodnich na rzecz edukacji i szkolenia

Kontekst polityczny

Ta unijna inicjatywa na rzecz współpracy w dziedzinie kształcenia z Albanią, Bośnią i Hercegowiną, Czarnogórą, Kosowem*, Macedonią Północną i Serbią została zapoczątkowana w 2012 r. 

Organizowane są coroczne spotkania ministerialne, podczas których określa się wspólne priorytety, omawia najnowsze środki z zakresu polityki i realizacji reform oraz wybiera zagadnienia do celów współpracy regionalnej i pomocy UE. 

2 grudnia 2020 r. zorganizowano online wspólnie z platformą badań naukowych i innowacji 9. spotkanie ministerialne platformy Bałkanów Zachodnich na rzecz edukacji i szkolenia. Głównym celem tego spotkania wspólnej platformy ministerialnej było omówienie i uzgodnienie treści nowego programu działań dla Bałkanów Zachodnich dotyczącego innowacji, badań, edukacji, kultury, młodzieży i sportu

W ramach platformy ministerialnej zachęca się do współpracy i komunikacji regionalnej, w tym do łączenia zasobów i dzielenia się najlepszymi praktykami z innymi państwami Bałkanów Zachodnich, instytucjami UE oraz państwami członkowskimi UE. Zapewnia się również działania następcze w odniesieniu do wspólnych projektów, badań i wydarzeń. 

Długoterminowym celem tego dialogu jest wspieranie Bałkanów Zachodnich w zakresie reform i przygotowanie ich do wypełniania obowiązków, które spoczywałyby na nich po przystąpieniu do UE, w tym do pełnego uczestnictwa w unijnych programach edukacyjnych.

*Użycie tej nazwy nie wpływa na stanowiska w sprawie statusu Kosowa i jest zgodne z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ 1244 oraz z opinią Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Deklaracji niepodległości Kosowa.

Afryka

Kontekst polityczny

Nadrzędnym tematem szczytu UE i Unii Afrykańskiej, który odbył się w 2017 r., było „inwestowanie w młodzież w celu przyśpieszenia wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz zrównoważonego rozwoju”. W centrum dyskusji znalazły się wzrost demograficzny, migracja, młodzież, zatrudnienie i umiejętności. 

Przywódcy z obu kontynentów potwierdzili swoją gotowość do inwestowania w młodzież, edukację i umiejętności. UE już teraz realizuje to zobowiązanie za sprawą przyjęcia Programu panafrykańskiego na lata 2018–2020, na który przeznaczono kwotę 400 mln euro. 

Partnerstwo strategiczne między Unią Europejską a Afryką, w którym uczestniczy 107 uniwersytetów w 41 krajach Afryki, organy regionalne oraz studenci, to wspaniały przykład współpracy UE z Unią Afrykańską. Owocem dialogu były następujące inicjatywy:

  • Inicjatywa „dostrajanie Afryki” – to współpraca, w ramach której dokonuje się przeglądu kompetencji i umiejętności wymaganych w danej dyscyplinie. Proces ten obejmuje przegląd programów studiów, które mają umożliwiać studentom nabywanie kompetencji sprzyjających sukcesowi na rynku pracy.
  • Inicjatywa na rzecz harmonizacji afrykańskiego systemu zapewniania jakości i akredytacji w zakresie szkolnictwa wyższego (HAQAA) służy wspieraniu panafrykańskich ram zapewniania jakości i akredytacji. HAQAA ma na celu zwłaszcza rozwój panafrykańskich norm i wytycznych służących zapewnianiu jakości w szkolnictwie wyższym, a także budowaniu zdolności krajowych i regionalnych organizacji szkolnictwa wyższego oraz poprawie w dziedzinie oceny instytucji.

Obie powyższe inicjatywy zostały odnowione w aktualnych ramach za pomocą dwóch nowych inicjatyw przewodnich, które uruchomiono na początku 2019 r. UE będzie wspierać stowarzyszenie afrykańskich studentów i uczniów (ang. African Students and Alumni Association), czuwając nad tym, by spostrzeżenia młodych ludzi były uwzględniane w procesach i politykach w zakresie edukacji oraz innowacyjnych praktykach. Dalsze finansowanie ze środków UE zostało przydzielone na pilotażową inicjatywę na rzecz mobilności między afrykańskimi i europejskimi organizatorami i instytucjami kształcenia i szkolenia zawodowego. Celem inicjatywy jest wspieranie rozwoju zawodowego nauczycieli i kadry zarządzającej w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego, a tym samym umiejętności uczniów.

Afryka uczestniczy również aktywnie w programie Erasmus+, a naukowcy z Afryki otrzymują wsparcie w ramach działania „Maria Skłodowska-Curie”. W ramach wewnątrzafrykańskiego programu mobilności akademickiej (ang. Intra-Africa Academic Mobility Programme) finansuje się partnerstwa i mobilność między uniwersytetami w Afryce.

Brazylia

Dialog polityczny

UE i Brazylia podpisały wspólną deklarację w sprawie współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia. Komisja Europejska i władze Brazylii odpowiedzialne za kształcenie i szkolenie odbyły dwa dialogi polityczne na szczeblu rządowym oraz wzięły udział w sympozjum.

Japonia

Kontekst polityczny

Umowa o partnerstwie strategicznym między UE a Japonią obejmuje szereg dialogów politycznych służących dalszemu umacnianiu bliskich więzi między UE a Japonią. Jednym z nich jest dialog polityczny między UE a Japonią na temat edukacji, kultury i sportu.

Pierwsza edycja tego dialogu politycznego odbyła się w lipcu 2018 r. w Budapeszcie. Jej rezultatem była umowa w sprawie ogłoszenia współfinansowanego zaproszenia do składania wniosków dotyczących wspólnych programów studiów magisterskich UE i Japonii opartych na modelu programu Erasmus Mundus. Latem 2019 r. w procesie selekcji wyłoniono trzy wspólne programy.

10 maja 2021 r. japońskie ministerstwo edukacji, kultury, sportu, nauki i technologii zorganizowało online drugie spotkanie w ramach dialogu politycznego między UE a Japonią na temat edukacji, kultury i sportu.  

W spotkaniu udział wzięli komisarz UE do spraw innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży Marija Gabriel oraz japoński minister edukacji, kultury, sportu, nauki i technologii Koichi Hagiuda. 

Na spotkaniu przedstawiciele UE nakreślili obecne priorytety polityki i inicjatyw w dziedzinie edukacji, kultury i sportu oraz zapoznali się z priorytetami Japonii. 

Szczególną uwagę poświęcono działaniom na rzecz odbudowy i zwiększania odporności w tych sektorach, gdyż odczuły one dotkliwie skutki pandemii COVID-19. 

Z uznaniem oceniono współpracę z Japonią w ramach dotychczasowych programów unijnych, w tym głównie Erasmus+. Obie strony osiągnęły porozumienie w sprawie rozpoczęcia współpracy w obszarze mobilności naukowców.

Wspólne oświadczenie prasowe
 

Chiny

Kontekst polityczny

W ciągu ostatnich dziesięciu lat UE i Chiny ściśle współpracowały ze sobą w dziedzinach takich jak kształcenie i szkolenie, kultura, wielojęzyczność i młodzież. 

Współpraca ta obejmowała regularny dialog polityczny prowadzony na szczeblu rządowym oraz konkretne wyniki wspólnych projektów i wydarzeń.

Od 2012 r. wszystkie te działania połączono w ramach dialogu wysokiego szczebla między narodami UE i Chin („HPPD”), stanowiącego trzeci filar stosunków między UE a Chinami.

Pozostałe dwa filary to dialog wysokiego szczebla w dziedzinie gospodarki i handlu oraz dialog strategiczny wysokiego szczebla. 

Spotkania w ramach HPPD odbywają się mniej więcej co dwa lata, a ich gospodarz to na zmianę UE i Chiny. W dniach 9–10 listopada 2020 r. DG EAC zorganizowała piąte spotkanie w ramach dialogu wysokiego szczebla między narodami UE i Chin. Poprzednie spotkanie odbyło się w Szanghaju w 2017 r.

HPPD to nadrzędny mechanizm, który obejmuje wszystkie wspólne inicjatywy UE i Chin w zakresie wymian między narodami. Inicjatywy te powstają na podstawie wniosków z dialogów przywódców i spotkań urzędników wysokiego szczebla, w ramach których ustala się długoterminowe cele, wymienia najlepsze praktyki i bada obszary przyszłej współpracy.

HPPD ma na celu budowanie wzajemnego zaufania i wzmocnienie zrozumienia międzykulturowego w UE i Chinach.

Wspólne oświadczenie prasowe

Indie

Kontekst polityczny

UE i Indie współpracują w zakresie wielu zagadnień związanych z edukacją. Są to m.in.: 

  • modernizacja szkolnictwa wyższego
  • doskonałość akademicka
  • mobilność wykładowców i studentów
  • kształcenie i szkolenie zawodowe
  • uczenie się przez całe życie
  • przejrzystość
  • jakość kształcenia i równy dostęp do niego 
  • uznawanie kwalifikacji.

Podczas szczytu UE-Indie w 2008 r. UE i Indie ogłosiły zamiar promowania dialogu i współpracy w dziedzinie edukacji i kultury w następujących obszarach: szkolenia zawodowe, kształcenie techniczne, uznawanie kwalifikacji, modernizacja szkolnictwa wyższego (z naciskiem na jakość, przejrzystość i partnerstwo), a także promowanie języków.

Meksyk

Kontekst polityczny

Od 2010 r. Komisja Europejska i właściwe władze Meksyku odpowiedzialne za kształcenie i szkolenie odbyły dwa dialogi polityczne na szczeblu rządowym.

Celem tych dialogów było omówienie zagadnień będących przedmiotem wspólnego zainteresowania na wysokim szczeblu oraz tym samym wymiana najlepszych praktyk i określenie konkretnych obszarów przyszłej współpracy. W dłuższej perspektywie celem dialogu jest zachęcanie do współpracy w zakresie szkolnictwa wyższego i mobilności między UE a Meksykiem.

Republika Południowej Afryki

Kontekst polityczny

We wspólnej deklaracji z maja 2012 r. UE i Republika Południowej Afryki uznały istotny wkład kształcenia i szkolenia w rozwój opartych na wiedzy społeczeństw i gospodarek oraz kluczową rolę, jaką odgrywa kształcenie i szkolenie w pobudzaniu wzrostu gospodarczego i tworzeniu miejsc pracy.

Od tego czasu odbyły się cztery spotkania wyższych urzędników UE i Republiki Południowej Afryki, które były poświęcone przede wszystkim dzieleniu się najlepszymi praktykami w różnych dziedzinach, począwszy od umiędzynarodowienia szkolnictwa wyższego po innowacje i modernizację w zawodzie nauczyciela/wykładowcy i naukowca (akademickiego). 

Dialog strategiczny był okazją do omówienia zagadnień będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, wymiany najlepszych praktyk, przeglądu współpracy w ramach programów oraz określenia konkretnych obszarów wspólnego zainteresowania w następnym okresie.

Korea Południowa

Kontekst polityczny

UE i Republika Korei prowadzą współpracę, zwłaszcza w dziedzinie szkolnictwa wyższego, uznając jego istotny wkład w rozwój konkurencyjnej w skali globalnej i opartej na wiedzy gospodarki, a tym samym w pobudzanie wzrostu gospodarczego i tworzenie miejsc pracy. 

Dotychczas współpraca ta oraz programy wymiany studentów i pracowników były udane. Niemniej jednak stwierdzono, że istnieje pole do większej interakcji. W związku z tym na szczycie UE-Republika Korei w 2013 r. ogłoszono zamiar zacieśnienia współpracy przez promowanie dialogu politycznego i wspólnych projektów współpracy w zakresie szkolnictwa wyższego. 

Podczas pierwszego dialogu politycznego omówiono praktyczne sposoby zacieśnienia współpracy w zakresie szkolnictwa wyższego poprzez wymianę najlepszych praktyk, przegląd polityki oraz budowanie i wymianę wiedzy. Drugi dialog odbył się w Korei Południowej w ostatnim kwartale 2018 r.

Stany Zjednoczone

Kontekst polityczny

Współpracę ze Stanami Zjednoczonymi wspiera się za pośrednictwem unijnych programów na rzecz otwartej współpracy akademickiej obejmującej cały świat oraz innych inicjatyw uzupełniających, w tym za pomocą działań dwustronnych w ramach programu Fulbrighta na rzecz współpracy z UE. 

Program Fulbrighta-Schumana

Program Fulbrighta-Schumana, którym zarządza komisja ds. wymiany edukacyjnej między Stanami Zjednoczonymi a Belgią, jest finansowany wspólnie przez Departament Stanu USA oraz Dyrekcję Generalną ds. Edukacji i Kultury Komisji Europejskiej (DG EAC). Od 1991 r. w ramach tego wspólnego programu finansuje się studia dyplomowe i podyplomowe, badania i propozycje wykładów w dziedzinie stosunków UE-USA, polityki UE lub instytucji Unii dla zainteresowanych mieszkańców USA i Unii.

Seminarium młodych liderów UE-USA

Seminarium młodych liderów UE-USA (ang. EU-US Young Leaders Seminar) to platforma promująca kontakty międzyludzkie pomiędzy Unią a Stanami Zjednoczonymi wynikające ze współpracy między Komisją Europejską a Departamentem Stanu USA. W pierwszej edycji tego seminarium uczestniczyło 50 młodych przywódców ze Stanów Zjednoczonych i Europy. Akcent położono na wyzwania i możliwości związane z gospodarczą, edukacyjną i kulturową integracją migrantów i uchodźców. Drugie seminarium zgromadziło podobną grupę, a jego celem było omówienie przyszłości pracy. Skoncentrowano się w jego ramach na roli technologii, umiejętnościach przyszłej siły roboczej oraz na społecznych konsekwencjach zmian w środowisku pracy.

Modernizacja szkolnictwa wyższego: badanie porównawcze dotyczące dostrajania UE i Stanów Zjednoczonych

W ramach procesu bolońskiego dotyczącego reformy szkolnictwa wyższego europejscy ministrowie uzgodnili, że instytucje szkolnictwa wyższego powinny na podstawie wyników ponownie określić swoje programy kształcenia, tak aby były one bardziej ukierunkowane na studentów i służyły przygotowaniu absolwentów do ich przyszłej roli w społeczeństwie. Aby opracować instrumenty, które by lepiej przygotowywały studentów do wejścia na rynek pracy, uruchomiono projekt zatytułowany „Dostrajanie struktur edukacyjnych w Europie” (ang. Tuning Educational Structures in Europe). Podobna metoda jest coraz częściej stosowana na całym świecie.