Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027

Czym jest Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej?

Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027 to zaktualizowana strategia polityczna Unii Europejskiej (UE) na rzecz trwałego i skutecznego dostosowania systemów kształcenia i szkolenia państw członkowskich UE do realiów epoki cyfrowej.

W Planie działania w dziedzinie edukacji cyfrowej:

przedstawiono dalekosiężną wizję europejskiej edukacji cyfrowej wysokiej jakości, sprzyjającej włączeniu społecznemu i dostępnej dla wszystkich
omówiono wyzwania i szanse wynikające z pandemii COVID-19, w wyniku której zaczęto na niespotykaną dotychczas skalę wykorzystywać nowoczesne technologie do celów kształcenia i szkolenia
wezwano do ściślejszej współpracy na szczeblu UE w dziedzinie edukacji cyfrowej oraz podkreślono znaczenie wspólnych, międzysektorowych wysiłków na rzecz wprowadzenia edukacji na poziom adekwatny do wymogów ery cyfrowej
opisano możliwości ulepszeń, w tym poprawę jakości i czasu nauczania w kontekście technologii cyfrowych, wspieranie cyfryzacji metod nauczania i narzędzi pedagogicznych oraz zapewnienie infrastruktury, która umożliwi odporną na zawirowania naukę na odległość w warunkach sprzyjających włączeniu społecznemu.

Plan działania obejmuje dwa obszary priorytetowe, które mają pozwolić zrealizować postawione cele:

Wspieranie rozwoju wysoce efektywnego ekosystemu edukacji cyfrowej

Pierwszy obszar priorytetowy to:

infrastruktura, łączność i urządzenia cyfrowe
skuteczne planowanie i budowanie potencjału cyfrowego, w tym zdolności organizacyjnych dostosowanych do aktualnych potrzeb
nauczyciele i pracownicy sektora kształcenia i szkolenia posiadający odpowiednie kompetencje cyfrowe i pewni swoich umiejętności
wysokiej jakości treści dydaktyczne, łatwe w obsłudze narzędzia i bezpieczne platformy gwarantujące poszanowanie zasad prywatności w internecie i norm etycznych.

Poprawa kompetencji i umiejętności cyfrowych właściwych w dobie transformacji cyfrowej

Drugi obszar priorytetowy to:

podstawowe umiejętności i kompetencje cyfrowe od najmłodszych lat
alfabetyzm cyfrowy, w tym umiejętności w zakresie przeciwdziałania dezinformacji
edukacja informatyczna
dobra znajomość i zrozumienie technologii opartych na dużej ilości danych, takich jak sztuczna inteligencja (AI)
zaawansowane umiejętności cyfrowe, które zapewnią większą liczbę specjalistów w dziedzinie technologii cyfrowych
równa reprezentacja dziewcząt i młodych kobiet na studiach i w zawodach informatycznych.

Dlaczego konieczne jest podjęcie działań?

Transformacja cyfrowa w coraz większym stopniu wpływa na nasze życie, społeczeństwo i gospodarkę. Mimo to aż do pandemii COVID-19 jej wpływ na kształcenie i szkolenie był ograniczony.

Pandemia pokazała, jak ogromne znaczenie ma dostosowanie systemu kształcenia i szkolenia do potrzeb ery cyfrowej.

Wyraźnie widać teraz potrzebę zwiększenia potencjału cyfrowego w sektorze kształcenia i szkolenia. Równocześnie jednak bardziej dały się we znaki dotychczasowe rozbieżności między tymi, którzy mają dostęp do technologii cyfrowych, a tymi, którzy go nie mają, w tym uczniami ze środowisk mniej uprzywilejowanych.

Pandemia ujawniła również, jakie wyzwania stoją przed systemami kształcenia i szkolenia, jeśli chodzi o rozwój potencjału cyfrowego instytucji kształcenia i szkolenia, przeszkolenie nauczycieli i ogólnie poziom umiejętności i kompetencji cyfrowych.

Liczby mówią same za siebie:

badanie Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) z 2018 r. wykazało, że średnio niecałe 40 proc. nauczycieli w całej UE uważa się za gotowych do korzystania z technologii cyfrowych w nauczaniu, przy czym występują duże różnice między poszczególnymi państwami członkowskimi UE
ponad jedna trzecia uczniów w wieku 13–14 lat, którzy wzięli udział w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Komputerowych i Informacyjnych (ICILS) w 2018 r., nie reprezentowała najbardziej podstawowego poziomu biegłości w zakresie umiejętności cyfrowych
co czwarta rodzina o niskich dochodach nie ma dostępu do komputerów i szerokopasmowego internetu, a zróżnicowana sytuacja w UE wynika w pewnej mierze z różnic w poziomie dochodów gospodarstw domowych (Eurostat 2019).

Pandemia przyspieszyła już wcześniej odnotowywaną tendencję do wprowadzania metod uczenia zdalnego i hybrydowego.

W procesie zmian odkryto nowe, innowacyjne metody organizowania przez uczniów i nauczycieli uczenia się i zajęć lekcyjnych oraz porozumiewania się online w sposób sprzyjający osobistemu podejściu i zarazem elastyczny.

Zmiany te proszą się o zdecydowane i skoordynowane wysiłki na szczeblu UE na rzecz wspierania systemów kształcenia i szkolenia, aby umożliwić im sprostanie wyzwaniom, które pojawiły się lub nasiliły podczas pandemii COVID-19. Wysiłki te powinny jednocześnie służyć opracowaniu dalekosiężnej wizji dalszego rozwoju europejskiej edukacji cyfrowej.

Kontekst polityczny

Potrzeba nowego planu działania, który by powstał w oparciu o pierwszy Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej (na lata 2018–2020), została wyrażona w wytycznych politycznych przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen z lipca 2019 r.

Zaktualizowany Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej sprzyja realizacji priorytetowego celu Komisji, jakim jest Europa na miarę ery cyfrowej, jest także zgodny z założeniami Next Generation EU. Wspiera również realizację celów Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, który służy zbudowaniu bardziej ekologicznej, cyfrowej i odpornej Unii Europejskiej.

Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej jest ważnym narzędziem umożliwiającym urzeczywistnienie wizji utworzenia do 2025 r. europejskiego obszaru edukacji. Pomaga również osiągnąć cele europejskiego programu na rzecz umiejętności i planu działania Europejski filar praw socjalnych oraz cele przedstawione w komunikacie „Cyfrowy kompas na 2030 r.: europejska droga w cyfrowej dekadzie”.

Otwarte konsultacje publiczne

Od lipca do września 2020 r. Komisja prowadziła otwarte konsultacje publiczne służące zebraniu opinii i opisów doświadczeń obywateli, instytucji i organizacji z sektora publicznego i prywatnego na temat wpływu COVID-19 na kształcenie i szkolenie, przejścia na uczenie się na odległość i online oraz ich wizji przyszłości edukacji cyfrowej w Europie.

Z konsultacji publicznych wynika, że:

przed kryzysem prawie 60 proc. respondentów nie uczyło się na odległość ani online
95 proc. respondentów uważa, że pandemia COVID-19 zrewolucjonizowała korzystanie z technologii w kształceniu i szkoleniu
zdaniem respondentów zasoby i treści edukacyjne online muszą być bardziej adekwatne, interaktywne i łatwiejsze w użyciu i nie powinny być zależne od zamożności miasta lub gminy
ponad 60 proc. respondentów uważa, że w czasie kryzysu poprawiły się ich umiejętności cyfrowe, a ponad 50 proc. chce nadal je doskonalić.

W wyniku konsultacji zgromadzono ponad 2,7 tys. odpowiedzi od uczestników z 60 krajów oraz dodatkowo 127 dokumentów prezentujących określone stanowisko. Pomogło to Komisji w przygotowaniu nowej odsłony Planu działania w dziedzinie edukacji cyfrowej, który 30 września 2020 r. został przyjęty przez kolegium komisarzy.

Działania przewidziane w Planie działania w dziedzinie edukacji cyfrowej

W planie zaproponowano następujące działania na lata 2021–2027:

Priorytet 1: Wspieranie rozwoju wysoce efektywnego ekosystemu edukacji cyfrowej

Działanie 1: Dialog strategiczny z państwami członkowskimi na temat czynników sprzyjających pomyślnemu wdrożeniu edukacji cyfrowej
Działanie 2: Zalecenie Rady w sprawie kształcenia mieszanego w szkołach podstawowych i średnich
Działanie 3: Europejskie ramy treści na potrzeby edukacji cyfrowej
Działanie 4: Łączność i sprzęt cyfrowy na potrzeby edukacji
Działanie 5: Plany dotyczące transformacji cyfrowej instytucji kształcenia i szkolenia
Działanie 6: Sztuczna inteligencja i wykorzystanie danych w kształceniu i szkoleniu

Priorytet 2: Poprawa kompetencji i umiejętności cyfrowych właściwych w dobie transformacji cyfrowej

Działanie 7: Wspólne wytyczne dla nauczycieli i kadry nauczycielskiej w celu wsparcia rozwoju umiejętności cyfrowych oraz zwalczania dezinformacji poprzez kształcenie i szkolenie
Działanie 8: Aktualizacja europejskich ram kompetencji cyfrowych w celu włączenia do nich umiejętności związanych ze sztuczną inteligencją i z danymi
Działanie 9: Europejski Certyfikat Umiejętności Cyfrowych (EDSC)
Działanie 10: Zalecenie Rady w sprawie poprawy oferty edukacyjnej i szkoleniowej w zakresie umiejętności cyfrowych
Działanie 11: Ponadnarodowe gromadzenie danych dotyczących e-umiejętności uczniów i wprowadzenie unijnego celu dotyczącego kompetencji cyfrowych uczniów
Działanie 12: Staże „Cyfrowe możliwości”
Działanie 13: Zaangażowanie kobiet w obszarze nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii i matematyki (STEM)
Europejska platforma edukacji cyfrowej

Europejska platforma edukacji cyfrowej

Aby wesprzeć realizację celów w obu obszarach priorytetowych, Komisja utworzy europejską platformę edukacji cyfrowej, która umożliwi ściślejszą współpracę i wymianę informacji w dziedzinie edukacji cyfrowej na szczeblu UE.

Pierwszy Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej

Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027 powstał w oparciu o pierwszy Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2018–2020, w którym określono następujące obszary priorytetowe:

lepsze wykorzystanie technologii cyfrowej w nauczaniu i uczeniu się
rozwijanie kompetencji i umiejętności cyfrowych
poprawa kształcenia dzięki lepszej analizie danych i prognozowaniu.

Skontaktuj się z nami

Za Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej odpowiada Dział ds. Edukacji Cyfrowej w Dyrekcji Generalnej ds. Edukacji, Młodzieży, Sportu i Kultury (DG EAC).

Aby dowiedzieć się więcej na temat Planu działania w dziedzinie edukacji cyfrowej, skontaktuj się z nami, wysyłając wiadomość na adres e-mail:
EAC-DIGITALEDUCATION@ec.europa.eu.

Najnowsze wiadomości i wydarzenia związane z Planem działania w dziedzinie edukacji cyfrowej i poszczególnymi działaniami znajdziesz na Twitterze: @EUDigitalEdu.