Promoting better educational outcomes for all and well-being at school

School education can play a crucial role in promoting inclusive, fairer and more prosperous societies and economies. It helps children and young people to develop knowledge, skills and attitudes necessary to become responsible, resilient and engaged individuals and to have a fulfilling life.

These goals can only be achieved if education systems are truly equitable and inclusive. They must ensure that all learners have a chance to fulfil their potential, irrespective of personal circumstances, family, cultural and socio-economic backgrounds. However, today not all young people in Europe have equal opportunities to benefit from education.

Dlaczego odnoszenie sukcesów w szkole jest takie ważne?

Edukacja szkolna odgrywa pierwszorzędną rolę w promowaniu niewykluczających, sprawiedliwszych i zamożniejszych społeczeństw, gdyż pomaga wszystkim dzieciom i młodym osobom w pełni wykorzystać swój potencjał.

Pomaga im również poszerzać wiedzę, zdobywać umiejętności i kształtować w sobie postawy niezbędne do tego, aby móc żyć pełnią życia i stać się aktywnymi, odpowiedzialnymi, odpornymi i zaangażowanymi dorosłymi, którzy kontynuują naukę przez całe życie. 

Zapewnienie wszystkim dostępu do wysokiej jakości edukacji włączającej oraz wyposażenie młodych ludzi w kompetencje, które są im potrzebne w życiu, pomaga budować społeczeństwa oparte na zasadzie równości oraz dobrze prosperujące gospodarki. 

Opanowanie umiejętności podstawowych (czytanie ze zrozumieniem, myślenie matematyczne i nauki przyrodnicze) ma podstawowe znaczenie dla postępów w nauce i perspektyw życiowych uczniów. 

Umiejętności i kompetencje zdobyte w ramach kształcenia średniego II stopnia są coraz częściej postrzegane jako absolutne minimum do pomyślnego wejścia na rynek pracy oraz prowadzenia satysfakcjonującego i zdrowego życia.

Aktualna sytuacja

Pomimo znaczenia umiejętności podstawowych 20 proc. 15-latków w Unii Europejskiej nadal nie opanowało na wystarczającym poziomie czytania ze zrozumieniem, matematyki lub nauk przyrodniczych (badanie PISA przeprowadzone przez OECD, 2018 r.). 

10 proc. młodych osób w UE zbyt wcześnie kończy naukę, a pełny cykl kształcenia średniego II stopnia ukończyło zaledwie 84,3 proc. osób w wieku 20–24 lat (Eurostat, 2020 r.). 

Status społeczno-ekonomiczny i pochodzenie kulturowe nadal są najważniejszymi czynnikami decydującymi o wynikach kształcenia. 

Dzieci z uboższych obszarów i rodzin osiągają średnio gorsze wyniki w szkole niż ich bardziej uprzywilejowani rówieśnicy.

Podobnie odsetek osób osiągających słabe wyniki, jeśli chodzi o umiejętności podstawowe, jest o wiele wyższy wśród uczniów ze środowisk migracyjnych niż wśród ich rówieśników urodzonych w danym kraju. 

Uczniowie ze środowisk migracyjnych częściej przedwcześnie przestają chodzić do szkoły, zanim zdobędą podstawowe umiejętności.

Pojawiają się również niepokojące sygnały (badanie PISA przeprowadzone przez OECD, 2018 r.), że spada dobrostan uczniów i poczucie przynależności do społeczności szkolnej oraz że powszechne jest nękanie, co ma negatywny wpływ na wyniki w nauce.

Co robi Unia Europejska, aby rozwiązać ten problem?

Aby wesprzeć współpracę polityczną między państwami członkowskimi UE i wspomóc rozwiązanie tego problemu, Komisja Europejska ogłosiła nową inicjatywę „Drogi do sukcesów w szkole”.

Inicjatywa obejmuje różne narzędzia – od wytycznych politycznych, przez wzajemne uczenie się i wymianę informacji i najlepszych praktyk, po zachęty finansowe – które mają pobudzać do reform politycznych. 

W 2022 r. Komisja przedstawi wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie inicjatywy „Drogi do sukcesów w szkole”. Zalecenie będzie zawierać wezwanie do przygotowania strategii i podjęcia działań, które będą oparte na bazie dowodowej, spójne i realizowane na zasadzie współpracy i które będą służyć rozwiązaniu problemu słabych wyników w nauce i wczesnego kończenia nauki. 

Państwa członkowskie będą zachęcane do wspierania rozwoju kompleksowych strategii politycznych obejmujących wszystkie poziomy edukacji szkolnej: wczesną edukację i opiekę nad dzieckiem, szkolnictwo podstawowe, kształcenie średnie I i II stopnia oraz kształcenie i szkolenie zawodowe. 

Zostaną wezwane do położenia dużego nacisku na monitorowanie, zapobieganie (obejmujące motywowanie uczniów) i interweniowanie, a także, równolegle, do udzielania wsparcia osobom, które zakończyły naukę, nie uzyskawszy wykształcenia średniego II stopnia. Wsparcie takie może przybrać na przykład formę programów kształcenia wyrównawczego.

Strategie polityczne powinny być oparte na bliskiej współpracy międzysektorowej oraz angażować zainteresowane strony z różnych obszarów, takich jak młodzież, kultura, sport, polityka społeczna, zatrudnienie i zdrowie. 

Zalecenie Rady

W zaleceniu – inicjatywie podjętej w ramach europejskiego obszaru edukacji – poruszane będą następujące aspekty:

• zarządzanie szkołami i kadra zarządzająca, w tym zapewnianie jakości
• środowiska edukacyjne – programy nauczania, oceny, ukierunkowane wsparcie i narzędzia, przechodzenie z jednego poziomu edukacji na kolejny
• uczniowie i atmosfera w miejscu nauki, ze szczególnym uwzględnieniem dobrostanu uczniów i pozytywnych interakcji sprzyjających różnorodności i dobremu samopoczuciu w szkole
• wzmocnienie roli nauczycieli w wyrównywaniu szans edukacyjnych
• zaangażowanie rodziców i rodzin w szkolny proces decyzyjny i szkolne działania
• współpraca wewnątrz szkół oraz między szkołami a otoczeniem, z udziałem zainteresowanych stron i szerszej społeczności.

Kalendarium 

Obecnie trwają prace nad przygotowaniem wniosku dotyczącego zalecenia Rady. 

Z początkiem czerwca 2021 r. rozpoczną się konsultacje publiczne służące zgromadzeniu uwag i wysłuchaniu opinii zainteresowanych osób i organizacji. 

Organizowana jest również seria spotkań konsultacyjnych z udziałem organizacji działających w obszarze edukacji i ochrony środowiska. 

W 2022 r. Komisja przyjmie wniosek dotyczący zalecenia Rady i przedstawi go do dyskusji i przyjęcia ministrom edukacji państw członkowskich zgromadzonym w Radzie Unii Europejskiej. 

Program Erasmus+

Edukacja włączająca i ograniczenie zjawiska wczesnego kończenia nauki są również traktowane priorytetowo w nowym programie Erasmus+. 

Zaleceniu będzie towarzyszyć „Europejski przybornik dla szkół: promowanie edukacji włączającej oraz przeciwdziałanie wczesnemu kończeniu nauki”.

Strony na podobny temat

Europejski obszar edukacji

Polityka dotycząca wczesnego kończenia nauki

Europejski przybornik dla szkół: promowanie edukacji włączającej oraz przeciwdziałanie wczesnemu kończeniu nauki

Program Erasmus+

Council Recommendation on Pathways to School Success

The Council Recommendation on Pathways to School Success, adopted in 2022, seeks to address these challenges.

Key recommendations for EU countries include:

• Systemic approach: simultaneously address underachievement in basic skills and early leaving from education and training, take action to promote students’ and teachers’ well-being, prevent bullying and favour a positive learning climate.
• Integrated and comprehensive strategies: develop or strengthen strategies that include prevention, intervention and compensation measures (but with a stronger emphasis on preventative actions) through all levels of school education.
• Attention for groups at risk: complement universal action with targeted and individualised provisions for learners requiring additional support in inclusive settings.
• Data collection: develop or improve data collection and monitoring systems at national, regional and local level.

A systemic approach: implementing change

The Recommendation proposes a new policy framework describing a systemic approach for improving school success. This framework provides guidance for policy makers and education practitioners. It outlines:

• conditions for effective action
• key measures, to be promoted at school, local, regional and national levels
• specific actions for supporting school leaders, teachers, trainers and other educational staff

Next steps and related initiatives

Working group

The Commission supports the implementation of the Recommendation through peer learning, cooperation and exchanges of information and experiences between EU countries, stakeholders and partner countries. It has created a dedicated sub-group on this topic, as part of the Working Group on Schools.

Funding

Actions and initiatives related to the Recommendation receive funding through Erasmus+. 

Guidance

The Commission and EU countries are cooperating in developing new guidance material and resources on educational success for all learners, which are disseminated through the European School Education Platform and its European toolkit for inclusion and well-being at school.

Well-being at school

Since March 2023, an expert group is working on guidelines for policymakers and schools to help them promote systemic approaches to well-being and mental health at school.

Research

Ongoing Horizon Europe research projects support the implementation of the Council Recommendation.