Promoting better educational outcomes for all and well-being at school

School education can play a crucial role in promoting inclusive, fairer and more prosperous societies and economies. It helps children and young people to develop knowledge, skills and attitudes necessary to become responsible, resilient and engaged individuals and to have a fulfilling life.

These goals can only be achieved if education systems are truly equitable and inclusive. They must ensure that all learners have a chance to fulfil their potential, irrespective of personal circumstances, family, cultural and socio-economic backgrounds. However, today not all young people in Europe have equal opportunities to benefit from education.

Waarom is succes op school zo belangrijk?

Onderwijs maakt de samenleving inclusiever, eerlijker en welvarender want het zorgt ervoor dat alle kinderen en jongeren zich optimaal kunnen ontplooien.

Het ontwikkelt de kennis, vaardigheden en attitudes die nodig zijn om te slagen in het leven en op te groeien tot een actief, verantwoordelijk, veerkrachtig en geëngageerd persoon die zijn hele leven lang blijft leren. 

Door iedereen goed en inclusief onderwijs te bieden en kinderen en jongeren de vaardigheden bij te brengen die ze in het leven nodig hebben, brengen we meer gelijkheid en meer welvaart in de samenleving. 

Basisvaardigheden (lezen, rekenen en exacte vakken) zijn fundamenteel voor de schoolcarrière en het toekomstperspectief van leerlingen. 

De vaardigheden en competenties die in de bovenbouw van het middelbaar onderwijs worden verworven, worden steeds meer gezien als minimumkwalificaties voor succes op de arbeidsmarkt en voor een gezond leven dat voldoening schenkt.

Stand van zaken

Hoewel basisvaardigheden dus zo belangrijk zijn, schiet een op de vijf 15-jarigen in de Europese Unie nog steeds tekort als het gaat om lezen, wiskunde of exacte vakken (PISA-enquête van de OESO 2018). 

Ongeveer 10% van alle jongeren in de EU gaat zonder diploma van school en slechts 84,3% van alle 20- tot 24-jarigen heeft de middelbare school volledig afgerond (Eurostat, 2020). 

De sociaal-economische en culturele achtergrond is de belangrijkste determinant voor de onderwijsresultaten van leerlingen. 

Kinderen uit armere gebieden of armere gezinnen doen het gemiddeld slechter op school dan hun bevoorrechte klasgenoten.

Ook leerlingen met een migratieachtergrond presteren op basisvaardigheden vaak minder goed dan hun in eigen land geboren leeftijdsgenoten. 

Ze gaan ook vaker voortijdig van school zonder zich de basisvaardigheden te hebben eigengemaakt.

Bovendien zijn er verontrustende tekenen (PISA-enquête van de OESO, 2018) dat het welzijn en het gevoel van verbondenheid van leerlingen op school afnemen en dat pesten veel voorkomt. Dat doet afbreuk aan de ontwikkeling en de onderwijsprestaties van leerlingen.

Wat doet de Europese Unie eraan?

Om het tij te keren heeft de Commissie onder de naam "Pathways to School Success" (Trajecten naar succes op school) samen met de lidstaten een nieuw initiatief opgezet.

Het gaat om een combinatie van instrumenten, variërend van beleidsbegeleiding en peer learning tot uitwisseling van informatie en beste praktijken en financiële stimuleringsmaatregelen, die een beleidshervorming moeten bewerkstelligen. 

Zo zal de Commissie in 2022 met een voorstel komen voor een aanbeveling van de Raad inzake Pathways to School Success. In die aanbeveling zal worden opgeroepen tot objectief onderbouwde, samenhangende en op samenwerking gebaseerde strategieën en maatregelen tegen slechte schoolprestaties en voortijdig schoolverlaten. 

De lidstaten zullen worden aangemoedigd om een compleet beleid te ontwikkelen voor alle onderwijsniveaus: onderwijs en opvang voor jonge kinderen, basisonderwijs, onder- en bovenbouw van het middelbaar onderwijs, en beroepsonderwijs. 

Het is de bedoeling daarbij sterk de nadruk te leggen op monitoring, preventie (onder meer het motiveren van leerlingen) en interventie, in combinatie met maatregelen ten behoeve van voortijdige schoolverlaters, bijvoorbeeld door tweedekansonderwijs.

Het beleid moet gebaseerd zijn op nauwe samenwerking, waarbij belanghebbenden uit verschillende sectoren, zoals jeugd, cultuur, sport, sociaal/welzijnsbeleid, werkgelegenheid en gezondheid, worden betrokken. 

Aanbeveling van de Raad

De aanbeveling, een initiatief van de Europese onderwijsruimte, zal betrekking hebben op de volgende aspecten:

• governance en leiderschap, met inbegrip van kwaliteitsborging
• leeromgevingen en lesprogramma's, beoordeling, gerichte ondersteuning en hulpmiddelen, aansluiting tussen onderwijsniveaus
• lerenden en leerklimaat met nadruk op het welzijn van leerlingen en op positieve interactie, waarbij rekening wordt gehouden met diversiteit en welzijn op school
• versterking van de rol van leerkrachten bij de aanpak van leerachterstanden
• ouders en gezinnen betrekken bij de besluitvorming en de schoolactiviteiten
• samenwerking in en rond scholen met belanghebbenden en de bredere gemeenschap

Tijdlijn 

Er wordt hard gewerkt aan het voorstel voor een aanbeveling van de Raad. 

Vanaf juni 2021 vindt er een openbare raadpleging plaats om input te verzamelen en de standpunten van geïnteresseerde personen en organisaties te leren kennen. 

In het kader van de raadpleging worden samen met onderwijs- en milieuorganisaties evenementen georganiseerd. 

In 2022 zal de Commissie het voorstel voor een aanbeveling van de Raad vaststellen en in het kader van de Raad van de Europese Unie ter behandeling en goedkeuring aan de EU-ministers van Onderwijs voorleggen. 

Erasmus+-programma

Inclusief onderwijs en voortijdig schoolverlaten staan ook centraal in het nieuweErasmus+-programma. 

De aanbeveling zal vergezeld gaan van deEuropese Toolkit voor scholen: Inclusief onderwijs promoten en voortijdig schoolverlaten aanpakken.

Links

Europese onderwijsruimte

Beleid ten aanzien van vroegtijdige schoolverlaten

Europese Toolkit voor scholen: Inclusief onderwijs promoten en voortijdig schoolverlaten aanpakken.

Erasmus+-programma

Council Recommendation on Pathways to School Success

The Council Recommendation on Pathways to School Success, adopted in 2022, seeks to address these challenges.

Key recommendations for EU countries include:

• Systemic approach: simultaneously address underachievement in basic skills and early leaving from education and training, take action to promote students’ and teachers’ well-being, prevent bullying and favour a positive learning climate.
• Integrated and comprehensive strategies: develop or strengthen strategies that include prevention, intervention and compensation measures (but with a stronger emphasis on preventative actions) through all levels of school education.
• Attention for groups at risk: complement universal action with targeted and individualised provisions for learners requiring additional support in inclusive settings.
• Data collection: develop or improve data collection and monitoring systems at national, regional and local level.

A systemic approach: implementing change

The Recommendation proposes a new policy framework describing a systemic approach for improving school success. This framework provides guidance for policy makers and education practitioners. It outlines:

• conditions for effective action
• key measures, to be promoted at school, local, regional and national levels
• specific actions for supporting school leaders, teachers, trainers and other educational staff

Next steps and related initiatives

Working group

The Commission supports the implementation of the Recommendation through peer learning, cooperation and exchanges of information and experiences between EU countries, stakeholders and partner countries. It has created a dedicated sub-group on this topic, as part of the Working Group on Schools.

Funding

Actions and initiatives related to the Recommendation receive funding through Erasmus+. 

Guidance

The Commission and EU countries are cooperating in developing new guidance material and resources on educational success for all learners, which are disseminated through the European School Education Platform and its European toolkit for inclusion and well-being at school.

Well-being at school

Since March 2023, an expert group is working on guidelines for policymakers and schools to help them promote systemic approaches to well-being and mental health at school.

Research

Ongoing Horizon Europe research projects support the implementation of the Council Recommendation.